Categoria : lingua/limba

Ammentos de pitzinnia de Mario Unale de Tzaramonte

Ammentos chi mi sunt bochende, de mannos disizos,de torrare pissegus in sos annos, cando fizu minore, babbu mi giughiat a tribagliare in sas tancas nostras e in sas anzenas.

– Bae! Fizu me’, falache eretu, riu riu, e pigaminde duas bestigas de ozastru. Si no bind’at, lealas mancarri siant de ru! Chi mi devo fagher sos amentos noos ei sa sesuja.-
M’intraiat su fritu in sa trae de s’ischina cando intendia a babbu fentomende sa sesuja. S’idet chi deviaimus ispedrigare, ossiat a che ogare totu cussas pedras mannas, ca pruite sa tanca chi aimus pag’ora laoradu fit tota a cadrijas. A purpurinu e a ispanu los aia iscapados in sa tanca de giosso in ue dae pagu nd’aiumus frullanadu sa ferraina”.
In sa chea de sas luzanas mi fia arressu unu pagareddu, a leare un’ucada de abba dai sa bena suta a su rocalzu, e cando fiat giampende su riu, dae suta una pedra laddija, nd’aiat bessidu una pibera de abba, sulende che alluta chi m’aiat assustadu.
Bainzu, frade meu de unu ladu, aceradu a sa punta de sa domo fit a burrighinos.
-Aioh! A ti moves … a nde la pesas cussas botes dae terra.-
Babbu mi cheriat bene, ma pariat chi pro Ainzu aiat unu alenu più bonu; est beru chi fit più mannu e li daiat su cumandu in paritzas cosas.
Gai cun sos pessamentos mios ei sas bestigas a traginone, lassende in su piuer de su caminu, istigas de coloras (ca deo non la timo sas coloras!), intendei totu sas bacas ruilende intundu a una upa iscura chi no podio connoschere ite at essere istadu.
-Deu Santu de sos chelos beneitu! Ma cussa est rundinina mia, corcada in terra, a ruilos issa puru, piena sa uca de bavatza bianca, ei s’oju imbidradu.-
– Oh Ba’, Ba’, curride curride chi rundinina est morzende!-
Duas lagrimas cantu su poddighe mi ch’esseint dai sos ojos. Ateru che colora! Ohi ite assustu mannu si siche morit rundinina, ai ite dolu e ite dannu, dai ghi s’annada fit puru mala.
Babbu pasidu pasidu cun su bonete apena casaladu e guasi riende:
– Apartadi fizu, chi oe non c’at morte ma solu creschimoniju-.
S’alenu mi che torreit a coro subìtu. E ite cuntentesa, dae una, como fint duas chi nd’aia in propriedade. Cun su tempus sos bitellos gia creschent. E ite l’apo a jamare, custa naschimenta noa? Oh, Ahi! E ite lu jamo su itelleddu?  “Mandiga cando nd’as”. E ite lu cheres giamare! Aioh! a nde lo pesas cussos pes dae terra?-
Intro in sa pinneta giaja aiat portu su labiolu a caddu a sa tribide, pro giagare su late, e in sa faddija, unu tianeddu chenza inghiadu, a ijolvere duos biculos de lardu pro fagher sa bagna.
Ite sabore bellu chi aiat sa erda carda carda, cun su pane de triguindia assadu.
-Te, fizu me’, mandiga e faghedi forte, per istantu anda e dae una chindulada a sa figheddas a modde in sa murza.-
Sa tina cun sas figheddas che fint in s’apusentu: a dresta intrende bi fint sos carradellos de su binu, e in su chizolu una giorra manna cun s’olia de cunfetu e subra, aintro un’atziu, unu cadinu cun s’abba de buffare.
– Como mi buffo un’upu de abba bona de bena, mancarri duos, e daeboi ando a sue Ainzu-.
Babbu cun d’unu carruzu atacadu a unu giù chi ogaiat sas pedras mannas e Bainzu fatu fatu cun d’unu ateru giù fit bavatende su eranile chi aimus preparadu in abrile.
-Torra purpurì, non nd’as gana oe! Ispanu si, chi est seriu e forte, Ah! Ah! Su o’!-
Ainzu si creiat importanziosu a segunda de sos ticchirrios e a sos copos de su fuete chi tzocaiat comente rajos de bulvera alluta. Eo fia tzapitende e che carraia sa pedras pius minoreddas.
-Ahi giah! Oih, mama mia! Inbenujadu aggogliendene una pius manna de pedra atarzina m’aiat trapadu su podighe.
– Bai! o’ Ai! Curre, curre, chi m’est bessende su sambene, bae e agogli unu buinaghe!-
– Cale buinaghe, essi innoghe a babbu, sa ratzigadura de sa corzola de sa chessa ti faghet bene su matessi, pius dei cussu-.
Eo fia addolimadu; sa veridade no est chi mi faghiat più male de tantu, ma sos carignos de babbu mi piaghiant meda dae cando mama, duos annos primu siche fit morta de dolore de cortazu.
– Como t’istanzat su sambene e a crasa est totu cujadu-. Baediche a sue tiu tou chi est fatende s’aradu de sa linna e pasadi.
-Nebodeddu meu! E ite as apidu? Giughes una cara in colore de chera!!
– Tìu meu! Mi so bisestradu, ma ti poto agiuare cun sa manu sana!-
-Apporrimi s’asciolu chi devo cumprire un’ isterva, s’ispada l’apo gia cumprida e pro su entale apo impreadu su etzu, chi aimus dae pius de deghe annos! Como ozastros gai bonos non sinde agatant pius. Lea e zacamiche sa cabija in su timone e poi sezit in su banchitu e abbaida su trobagliu de tiu tou.
Narat su diciu “Impara s’arte e ponechela a parte!”

Commenti sono sospesi.

RSS Sottoscrivi.