Categoria : lingua/limba, narrativa

Sa mere mala de Antoni Brundu a cura di Domitilla Mannu

Cando arribat s’istìu, in Casteddu b’at dies chi sa basca si nd’inguglit su chelu pro ti lu torrare solu sa note, a s’ora chi sos isteddos pioghen a sucutu supra sos ninnidos de su mare. A manu tenta, sos piciocos los apompian unu pro unu, contandelos chin basos e carignos chi non dian agabare mancu s’incrasa. In cussos seros trubat unu benticheddu lepiu lepiu chi illenat sos buddiores chi sas carchinas de su casteddu an ammuntonadu dae su manzanu. Cussas dies sun malas a colare e las timo a frebe ca mi paret de nde rugher a intro de s’Inferru. Su calore non bi lu bajulo, no l’apo mai arrampanadu. Dae cando arribat Pasca nde costodo mantas, gapotos, golfos, franeglias, mizas e totu su chi mi podet dare infadu in cussas dies chi su sole chircat de afranchiare su mundu chin sas ischintiddadas suas. Torro a bocare a campu totu a Sant’Andria, cando a bellu a bellu su sero torrat a si nde picare sas oras suas e cussu benticheddu de josso comintzat a batire unu pacu de abba. Cando pioghet a su nessi m’intrat gana de facher gherja. Pro chie istudiat sa temporada est che sa manu ‘e Deus… Pro chie istudiat…

Fipo ja paritzu tempus “istudiande” Medicina, ma dae su comintzu mi l’abìo picada a jocu. Festas, ballos e mares furaian dies e sas notes a sos libros de fisica e de fisiologia; degai si perdian in su nudda sos disizos meos de pitzinnia e cussu pacu de dinare chi babu, operaju in d’una frabica de papiru igienicu, mi daiat cada mese. Cada borta chi ghiraìo a domo mama mi picaiat a boches e unzaiat a babu pro chi m’aret brigadu isse puru; chin carchi carignu peròe resessìo semper a mi l’apaneddare e a mi lu mantennere chietu che su gateddu de tzia Bariedda. Gasi, nessi una borta a su mese mi fachiat cuntenta chin pacos soddos in piusu chi eo ischìo impreare de sa menzus manera: bestes, iscarpas, festas, sigaretas e giros chene ghiradorju. A bellu a bellu fipo resessida a mi nde catzare su bisciu de pipare, ma sos libros fin semper arrimados in su parastagiu. Sas piciocas chi istaian chin mecus non fin a mancu: recuian dae giru semper su manzanu chito e colaian su restu de sa die abasciadas apare in cussos letos chi abarraian semper chene fatos. In domo bi fin semper sos pupones de lanedda fachende teatrinu chi nd’abio birgonza peri a ghirare zente. Fimus una bella cumpanzia, fintzas si a sero cadiuna essiat a contu suo…. a tennere omines… Sas ateras abarraian dae su bortaedie intinghendesi sa cara e “laorandesi” sas ancas; eo no nde abìo bisonzu: Marieddu Lantia ‘e Sole juchiat pius pilos in concas de cantos nde podìo jucher eo in totu sa carena e de titulias in caras no mi nd’apo mai coladu e mancu bi las arrampanaìo. Ite bisonzu nd’abìo? Dae minoredda so semper istada bella, sa bella de mama; gasi mi naraian fintzas si no nd’apo mai fatu un’ispantu e mai mi lu so crétia. A narrere sa beridade no mi nde fipo mai abizada e dassaìo chi mi l’aret nadu s’atera zente comente si fachiat chin totus. Pro mene non fipo pius bella de nisciuna e cantu a mie bi nd’abiat nessi una in cada domo, ma a bortas intendìo fiacos de fele e de imbidia cando essìo a giru chin sas cumpanzas ca sos piciocos abian ojos e faeddos petzi pro mene. Su bortaedie a tardu, cando ghetaìo a currer chin issas a su Poeto, non b’abiat die chi calicunu no s’acortziaiat a nois pro picare carchi allega chin mecus. Sas ateras chircaian de si los ammoddicare ma eo los pristaìo deretu. Isetaìo galu chi in s’aposentu cajente de su coro meu seret intradu unu sole bellu, tundu, de cussos si biden solu carchi manzanu in Santa Luchia naschinde dae suta de cuss’ abba luchida e neta chi m’at bidu semper pius manna un’istìu in fatu ‘e s’ateru.

Benit semper una die chi nos nde depimus abizare de comente semus fatos e comente semus mudande. A bortas resessimus a lu cumprendere a sa sola, apompiandenos in sos ispijos pro sa carena e pro s’anima; ateras bortas sun sos ateros chi nos azudan a nos acatare menzus. Sa bellesa mea fintzas a tando fit una prenda minore in mesu a una sienda manna. No li daìo importu meda. Ma unu de cussos seros bascosos de maju, in d’una festa de istudentes, abiat ammajadu unu piciocu comente chi totu in d’una nde li seret faladu a innantis su sole, ammoddicandelu che pilarda suta sos pedes meos. Mi l’ammento galu s’ojada sua chi a pianu si nde tutaiat perdendesi in su paneri meu chi cussu sero abìo detzisu de mustrare in totus sos tratos suos, tirandelu a susu chin sos istivales chin sos tacos e cucuzandelu petzi chin d’una gunnedda chi no arribaiat a ghinujos. M’abiat nadu nessi duas o tres bortas chi, petzi pro intendere su faeddu meu, abiat fatu totu su chi cherìo e li naraìo de fachere. Eo, letranchicurtza, l’abìo deretzadu deretu ma, recuida a domo, fipo abarrada nessi un’ora apompiandemi in s’ispiju de s’aposentu. Fipo a beru gasi bella? Bi pessaìo e bi torraìo a pessare, mescamente cando intendìo falande s’abba de su lavandinu in su bagnu inube sas coinquilinas meas si fin isgrostande sa cara. Eo cando ghiraìo mi frundìo deretu a letu; issas no, ca si nono maciaian sos capitales chin cussas tintas malas a moere. No abìo bisonzu de mi caratzare e de parrere un’atera pro chi sos omines si seren abizados de mene. Chin sa bellesa mea podìo facher totu su chi cherìo ca sos ateros fachian de totu pro mene. Est petzi dae tando chi apo comintzadu a bider chi sos omines chi atopaìo in caminu si bortaian semper a m’apompiare dae pedes a concas e dae concas a pedes pro chi no nde lis seret fuidu mancu unu de sos chentotantachimbe centimetros chi tiraìo cando non ponìo sos tacos. Cussa galania fit pro totus comente unu cantu de sirenas; mi miraian finas chin sas manos in ojos. Sa pitzinna birgonzosa non bi fit pius; abiat dassadu locu a una picioca chi no apompiaiat in cara a nisciunu, mescamente in d’una tzitade inube totus si credian sos meres de su mundu.

Non pesso chi totu sa zente de Casteddu siet laureada in Economia, ma su dinare – istrale! – ja lu connoschen bene! In pacu tempus pariat chi abian ghetadu madriche a sos prejos chi, che a cuddu male, fin creschende in cada buteca manicandesinde sos taschinos nostros. Sa paca chi retziat babu imbeces fit semper sa matessi e non resessiat pius ghetare proenda sa mandronia mea. Abìo proadu tando a mi chircare carchi cosichedda, nessi pro mi nde pacare s’afitu. A sa prima abìo aciapadu tribagliu in d’una buteca de bestes, ma mi daian pacu e fachìo oras meda. Non si nde chistionet de sos tzilleris e de sas pitzerias: in su giru de una paja de meses nd’abìo giradu sete o oto, ma no abìo aguantadu in niddube. In cussa cajone abìo connotu in Facoltà – una de sas pacas bortas chi bi iscampiaìo cada mese – una collega istranza chi fit semper addinarada che Cocoi Mentosicu. M’abiat nadu chi issa puru depiat tribagliare pro sichire a istudiare e chi fachiat sa tzillerarja in d’unu de cussos “crebbes” ; si cherìo b’abiat locu fintzas pro mene. Su bisonzu de dinare fit mannu e pro issa, chi beniat dae foras, a si ghetare a tzertas zenias de tribagliu non fit de disonore. Ma deo… comente fachìo? A sa prima no l’abìo dadu cara, ma cando in sa buteca de signora Maria abian comintzadu a mi marcare in su libritu de sos depidos comintzaìo a nd’aere birgonza fintzas de essire a giru. Non podìo pius reghere sas festas de sas cumpanzas e sos biscios insoro; timìo peri a mi bufare unu cafè chin issas. Peri su tribagliu de babu no fit andande gasi bene e sos de domo mi batian dolu cada borta chi ghiraìo garriga de disisperu e chin su libritu de s’universidade bodiu che sos bortaedies chi colaìo a contare sas oras. E tando… e tando unu bortaedie so iscampiada a cuss’inferru, a cuss’ora galu fritu ma semper garrigu de sos sanietes de sa note impenas agabada. Tania, sa collega mea, m’at acumpanzadu a s’ufitziu de su mere dimandandeli a bier si mi podiat coglire in domo sua. So abarrada carchi minutu a sa sola chin isse, chistionandeli de mene. Isse, unu tupone de ozu porchinu cuadu secus de unu zigarru pudidu, abbarduladu in d’una isdraja de pedde sichiat, chin cussa cara de coatza, sas faturas fines de sa carena mea, galu frisca e sana che sas rosas chi cussas dies si fin aperende a sa bida. Non pesso chi apat ascurtadu una paragula de sas chi l’apo nadu; isco solu chi su sero matessi fipo tribagliande pro isse in s’aposentu de sa “mere mala”. M’abiat nadu solu una cosa: chi pro cussu tribagliu bi cheriat trantzilleris.

A sos de domo lis abìo nadu chi, pro ponnere a un’ala carchi soddu, fachìo sa baby sitter… ma tentaìo un’atera zenia de pitzinnos. Bi beniat omines chi mi podian essere fintzas mannois. Mi bidian comente cussa cosa cosa chi non podian aere dae sas muzeres; zente chi mi fachiat ischifu e chi mancari arribaiat a disizare fintzas sas fizas e sas netas. Ma non bi depìo pessare ca su tribagliu fit gasi… cussu tribagliu aciapadu chin sa bellesa cacada mea. Sa bella de domo, s’amore de babu… Ite si nd’abiat costadu de cussa pitzinna chi cheriat a brincare in artu in artu pro tocare su chelu chin sos disizos? Como fit manna, fit femina, una femina forte, una mere… una mere mala! Una mere isciaba de sos biscios de s’omine, ogetu de sos machines insoro istiriolados fintzas a sas lacanas de s’inferru. Chin cussu tribagliu bochìo sas gherras de sas feminas chi abian dadu su coro pro no essere pius in podere de un omine chi non connoschiat afetos. Eo imbeces fipo cue, apacadora de sos disizos insoro, cussos chi sas muzeres non lis podian dare.

Su sero chi abìo comintzadu juchìo sa tremula. Fipo intrada a s’aposentu chin d’una bestichedda de pedde nighedda chi aizu mi cucuzaiat sas petorras e sas coscias, chin d’una paja de guantes de seda e una paja de istivales chi m’ammeraiana una dechina de centimetros. In d’unu muru bi fit una cantzera; in mesu unu letu e un’isdraja che a sa de su mere; in supra fin arrimados unu foete, unu nerbìu e una paja de ferros de giustiscia chi no ischìo galu pruite mi bisonzaian… ma no apo istentadu a lu cumprendere…

In cuss’aposentu bi sutzediat cosas chi non bi balen contadas. Bi beniat zente de cada zenia, bellos e feos, bonos e malos, ricos e poberos, bajanos e cojubados, ma totus si nde dassaian manicare sos sentidos comente unu cantu de casu postu in d’una cala de soriches. Ja lios probaìo sos chircios! Lis fachìo facher totu su chi cherìo e chi m’artziaiat a sa conca a su mamentu. Nde bessian abballioddados, istenteriados, isantalados chi parian isteddos rutos dae s’isteddache. In sas manos meas fin comente marioletas, abarraian illibrinidos o si nd’isfachian rughendemi in pedes che chera iscazada. Mi linghian in totube, precandemi de lis dare tiros de foete e de nerbiu o de lis tirare mossos, carches e isculatzadas, fintzas a disizare de assazare su chi non bi balet nadu. A sa fine los fachìo semper a unu checheddu. Sos cojubados fin cussos chi timian de piusu, mescamente sas muzeres a sa ghirada ca sichian a lis bisestrare s’ischina supra sas franchias chi lis dassaìo eo. Ponìo totucantos suta, dae su primu a s’urtimu, mescamente cussos mannos e maduros chi si cherian facher leones e chi nde bessian masedos che anzone. Chin cussos chi a isperdiscios gosi non fin mai intrados fachìo pius a bona. Una borta fit bennidu unu piciocheddu de nudda, timijolu che su cateddu de tziu Istevene Pinnas de Columba. Bidendelu gasi l’abìo tentu sa manu fachendeli tocare una tita. Non bi depet aere bidu mancu sa janna: fit tucadu che-i su fumu comente chi aret bidu sa tentascione, picandesinde infatu fintzas unu tendone chi fit postu a s’essida de su locale e ponende a ridere totus sos chi fin cue a s’ora. Sas collegas meas imbeces tribagliaian in su tzilleri e mustraian su chi juchian ballande in su palu o supra sas mesicheddas infustas de birra, ube sudores e poddiches abarraian pintados fintzas a s’incrasa. Totora calicunu las teniat e las mutiat a secus de sos separè inube fachian de totu pro si nd’ismenticare cadiunu sos afetos suos. B’abiat semper zente meda e a bortas fintzas calicunu chi si contaiat cosa. Unu sero m’est intradu in ungias unu politicu, unu piciocu laureadu dae pacu tempus chi fit chircande de si facher mannu a palas de sa zente chi nche los sedit in cradeas de oro. Prima de si nche andare m’abiat dimandadu si cherìo sichire a facher cussu tribagliu, menzus pacada, petzi pro carchi amicu suo, de cussos chi sun garrigos de dinare cantu sos fiazos de Chichitu Malumbidu lu sun de gurtiju. M’abiat dassadu su numeru de telefono, ma no l’apo mai giamadu. Est beru cando naran chi a bortas sas coscias de una femina poden detzidere cale trata depet picare su mundu. A cussos gasi lis abìo potidu dimandare totu su chi cherìo, ma mi fipo ingulimada a cussa bida; in cue fipo che sa mere.

Sos libros no ischìo piusu nemmancu inube los abìo postos. Babu e mama no mi dimandaian pius nudda de s’istudiu ca tantu ischian chi mi fipo arrimada. Mi mutian cada sero pro mi dimandare su chi abìo fatu, timende no mi nde sere isconnortada tropu. Unu tempus su chi mi imbiaian issos non bastaiat mancu a mi comporare cussu chi fachiat babu; como picaìo pius de isse. Su tribagliu suo fit andande male; duncas sos meres suos abian detzisu de imbiare sos operajos a Casteddu pro lis imparare un’atera zenia de faina chi depiat mezorare sa produtzione. Tando abìo dimandadu a babu de mi batire unu pacu de pane carasau ca in sa buteca de signora Maria non bi nd’abiat bonu. Mi depiat batire s’imbasciada una jobia sero chi mi tocaiat de tribagliare. Sa die so andada a currere a su Poeto a pustis mesudie e, impenas ghirada e ispozada de su totu, mi so iscuta deretu a letu pro mi pasare unu pacu prima de torrare a essire. No mi nd’abian apidu ischidadu mancu sas cannonadas, ma sas campanas chi fin tocande pro sa missa eja. In presse in presse m’apo postu petzi unu parapetus e una paja de mudandas nigheddos, unu golficheddu lepiu chi mi bisonzaiat pro mi parare dae su benticheddu cando recuìo a domo su manzanu, una paja de jeans chi m’istaian zustos zustos e sos istivales chi mi creschìan de unos deche centimetros. Depìo atopare a babu in s’istatzione e cherìo a arribare cue unu pacu prima de isse. Impenas l’apo bidu abasciande dae cussu postalinu pienu a isticu, nde li so brincada a supra basandemilu e carignandemilu totucantu. Mi fit istetiu agradadu a lu mantennere in domo a chenare, ma non podìo. In domo ischian chi tribagliaìo in intro ‘e die e no li podìo narrere su chi fachìo a beru. Tando l’apo nadu chi mi fit torrada a intrare sa gana de istudiare e chi cussu sero depìo iscampiare a domo de una cumpanza chi mi fit azudande, ma chi mi fachiat piachere si beniat su matessi nessi a si picare unu cafè. Ma abiat de si sapunare, de chenare e de si nde corcare chito, duncas non podiat cumprire a su cumbidu. Impenas nos semus dassados so curta deretu a tribagliare.

Su calore de cussa die chi si nde fit andande abiat ischidadu in intro de mene sa gana de essere in intro ‘e note una mere galu pius mala de su chi fipo semper. Cussu sero non bidìo s’ora de abbadinare sos malefadados chi mi colaian suta ponendelos a fachere totu su chi disizaìo in su mamentu. Pro cussu so atopada chito meda, ammaniande totu su chi mi bisonzaiat, dae su letu a sos ferros, sos foetes e sas cantzeras. Intro de mene su sambene fit che unu cantaru buddidu chi podiat catzare su sidìu fintzas a una truma de cabaddos ammissarjos. Mi nde so catzada su golficheddu e sos pantalones e mi so posta sa “bestichedda de tribagliu”. Fintzas de una tzerta ora peròe non abìo bidu galu a nisciune. In d’una in d’una est intrada Tania nandemi chi b’abiat zente pro mene. Bartare chie fit!… E comente fit!… Ja l’abìo acontzadu bene!… Si nde depiat impudare a sa sola de aere jumpadu cussa janna. Prima chi seret intradu mi nde so imberghida un’urdu a su bagnu dassandeli unu bigliete chi juchiat iscritu “inizia a spogliarti che sto arrivando”. Su sonu de sa janna chi si fit cunzande mi fit nande chi su presoneri fit in intro… e chi fit meu!

Pro mi facher disizare de piusu so essida a bellu a bellu, de palas, bocande prima un’anca e unu bratzu chi tremìo a lenu carignande s’aghera. Duncas l’apo ammustradu s’ischina chi cussa bestichedda dassaiat iscucuzada belle de su totu, ube rughian sos pilos de seda nighedda chi mi fachian galu pius mala e pius bella. Mi so posta a jocare unu pacu chin sas nadicas, moendelas comente pro pintare chircios de disizos in sos ojos chi de sicuru las fin apompiande bramidos e buddidos… Bartare de chie fin cussos ojos… e ite fin chircande… Dae suta unu guante apo bocadu a campu unu pannitzu nigheddu pro lios cucuzare, ca s’omine chi non bidet su chi li ses fachende abarrat pius masedu. A bellu a bellu mi so bortada e… apo bidu… cue… a babu meu!

Antonio Brundu (Nuoro, 12/11/80).

Commenti sono sospesi.

RSS Sottoscrivi.