S’abe de Ciesse (Salvatore Casu?) 1950

S’avriu meu est da fagher connoschere su bessu de iscriere in sardu de iscritores donni  seculu. In tempus nostru chircamus de iscriere in limba sarda comuna, in ateros tempos intamen podimus bidere comente iscriiant sos ateros iscritores , ma puru sos notarios, sos omines de cheja e de curia. Frimmendenos a su tempus nostru in custu componimentu de C.S. subra s’abe, bidimus comente 60 annos a oe si chircaiat de tratare sos arejionos de s’allevamentu de sas abes. Su giudicu nostru est chi custu Sevadore Casu (ammissu chi siat issu) chircaiat de mujare sa limba sarda unu pagu troppu a s’italianu, intamen pro nois fossi nos paret mezus si l’aiat mujada accurzu a s’ispagnolu (battor seculos de dominiu non sunt duas dies). Sa questione restat e non so deo a la poder isciovere. Pro a mie est importante abbaidare s’isfortzu de totu cuddos chi iscrient in sardu lende sas peraulas dae sos limbarzos chi, sos sardos chentu concas e chentu limbas, ant faeddadu. S’importante est de s’isfortzare a faeddare e a iscriere in limba sarda. Si non faghimus gai cando mai amus arrivire a l’impitare in sas iscolas comente limba  curriculare? (Anghelu de sa Nièra)

S’abe de Ciesse (1950)

Dae tempus antigu su pastore sardu hat hapidu cura de sas abes e nd’est istadu ricambiadu cun dulzura.

In Sardigna, terra de sole e de fiores, currian veramente ateras boltas, segundu sa bella espressione de Mossa, “rios de mele a perdimentu” mancari chi oe custa dulze industria siat in via de abbandonu.

Su tuccaru, industria de su riccu, hat tentadu de suffogare in su casiddu de tuvulu sas abes operosas gia riduidas a vida isteniada dai sa paga cura, dai sos fogos e dai sa carestia de sos fiores causada dai sa “bonifica” chi in Sardigna paret consistat solu in su trasformare sos terrinos imbuschidos in pulidos renalzos.

Ma sas abes no daian solu s’aspettu sou s’aspettu poeticu e gioiosu a sa campagna in su ‘eranu; no daian solu dulzura sostanziosa a sa famiglia pastorale achensa de ogni aligoria; no daian solu sa materia primordiale pro s’industria, issa puru povera, de su turrone, e de sos mucculos de chera: issas haian pro s’agricoltura una funzione chi nisciunu bastimentu ‘e tuccaru podet dare.

Intrende profundamente in su sinu de sos fiores s’abe giughiat da un’arvure a s’ateru su “poddine” tantu preziosu a s’isviluppu de sas piantas e de sos fruttuales. in America a su tempus de sa fioridura de sos fruttetos, sos casiddos benin prezettados a sonu de dinaris!

Invece comente suzzedit sempre a chie ruet in bascia fortuna, sunu consideradas dai meda agricoltores nostros, pius pagos sapientes de sos americanos, comente malefazentes dignas de isterminiu. Nos naran issos dogni die chi sas abes sun causa de immensos dannos in sas binzas e in sos frutettos.

Su chi issos no ischini est chi s’abe non posseit veruna dente o istrumentu capaze de scalfire sa buccia de calesisiat fruttale. Su malefazente, in custu casu, no est s’abe ma su espe o su culufrone.

Custos si chi sun frunnidos de sannas potentes!… Certu s’abe aprofittat de s’intradura pro fagher provvistas, ma mancu dando faghet dannu.

Infattis su puppujone intaccadu est su solitu destinadu a si guastare, trasformende su licore in muffa e guastende intale modu sos puppujones sanos de s’udrone. S’abe si suzzas sos umores guastos fatendelos siccare senza dannu.

S’omine no hat nudda de timire da-e s’abe . Sos cinesos l’allevan intro sas domos de abitazione.

S’abe s’addomestigat, s’abituat a sa pastorizzazione.

Sa Sardigna podiat aer dae s’abe un’intrada imponente e sigura. Invece considerada cosa de poveros, vivet poveramente senza mesos adattos. Sos governos isparghent su dinari de su populu profavorire industrias piu riccas.

Sas abes , esseres nobiles e operosas, non poden vivere a istentu, e dare benefizios a chie mustrat de la dispressiare. Han bisognu de viver in familias numerosas, in bugnos razionales, in logos riparados e, in casu de carestia, han bisonzu de ausiliu.

Su pastore sardu devet ancora cumprendere sa nezessidade de si dedicare comente unu tempus a sos casiddos cun passenzia e cun amore. Sa Sardigna. Terra de sole e de fiores, devet torrare a esser sa terra de su mele, de su turrone, de sa muida poetica e gioiosa de sas abes bellas.

Dae S’Ichiglia (1949-50) Ristama anastatica, Edizioni Caglia, vol. I p. 473

Commenti sono sospesi.

RSS Sottoscrivi.