Giovanni Franchini, poete de pinna, a cura de Anghelu de sa Niéra

Custa rubrica at s’iscopu de presentare poetas e artistas de sa idda mia de Tzaramonte, amus apidu modu de presentare Antoninu Mureddu, Antoni Maria Murgia e Antoninu Pilo, hoe bos presentamus Giuanne Franchini a su cale lasso sa peraula:

– Mi giamo Giuanne Franchini e so  naschidu a Tzaramonte (Thatari) su 27 ennarzu  1939 dae Luisi e  dae Antonia Mureddu, su  e bator de  ses fizos. Fini tempos de carestia sas peus causadas  dae omines cun ideas metzanas. Apo frequentadu  s’asilo cun sas monzas de fudatzione tedesca e sas iscolas elementares: sa prima e sa segunda cun su mastru Zeromine Casu e sa tertza e sa quarta cun su Mastru Padru Cabijosu, totos due piaghesos, e malos cantu fit netzessariu pro nos fagher istare atentos a su chi nos ispiegaiana.

Sa quinta l’apo frequentada a mannu cun sa mastra tzaramontesa Giuannina Cuadu  chi fit ancora giovinedda, ma intamen severa dada sa disculidade nostra. Primadiu cando no aimus impignos de iscola babbu e mama nos imparaiant sas fainas de domo e de campagna. Dae issos amus imparadu e post’ in usu s’onestade e a tribagliare a bonu e a malu coro ca est unu dovere. A 20 annos apo fatu pro seighi meses su militare de leva a Pesaro e a Bologna cun profitu imparende totu su chi podia de bonu. A pustis comente oberaiu in meda brancas so istadu cuidadosu e de bonas manos. Quindi a trinta annos so intradu a tribagliare a sa Sir in Portuturre comente turnistas abilitadu a sa Centrale Termoelettrica finz’anadare in pintzione. In su tempus liberu apo sempre legidu liberos pro mezorare sa cultura personale.  In particulare apo privilegiadu sas leturas in limba sarda chi est istada sempre sa limba faeddada de pius intro e fora de su tribagliu e poto narrer chi dae tando ap’incomintzadu a iscriere versos in limba sarda. Dae poi chi sono andadu in pintzione, a 48 annos, cum su tempus chi aio mi so meda dedicadu a sa Musa comente poeta de pinna e in su fratempus no apo lassadu sas bonas fainas de campagna e cumtivizo una inzedda e unu frutedu cun vinti piantas de olia pro sa provista  de domo. Sigomente so restadu ajanu apo tempus cantu cherzo pro limare sos versos che -i sos poetas de limba d’oc chi narant de los fagher in sas butegas insoro. Paritzas las apo mandadas a varios cuncursos e sunt istadas segnaladas. Sas pius sunt ineditas  e ispero de mi las pubblicare cantu prima comente ant fatu e faghent meda poetas sardos.-

BON’ISPERA

Elighe upatile e pomposu
gai bellu in zona no ch’end’ada,
in beranu chimas brundas pazosu
a sole de istiu zente aumbrada,
de frutu est meda generosu,
in atunzu atis lande temperada;
de ierru solu e a lamentu
cando sas chimas ti mujat su bentu.

Mudas sa idda e – i su giardinu
a chie t’ammirat das consulu,
das a s’oju a calchi segantinu
o calchi disonestu linnajolu
cusos de fagher linna ant su pallinu
no(n) usant rispetu e ne dolu;
zente de bonu sensu e forestale
ti salvet dae nemiga istrale.

In altu in ratos solianos
igue mi pares pius fotzidu
deghinas pulveratzos fitianos
in beranu bi faghent su nidu
cun s’ipera chi fumados metzanos
non distruant su tribagliu cumpridu:
chena pretesas non  dant fastizos
bolent cantende mamas e fizos.

In su 1946, dae pagu finida sa gherra, eo aio finidu de frequentare sa segunda elementare e puru sos ateros, duos frades e una sorre, pius mannos de a mie fini frequentende sas iscolas, (chi deviant ripitere pruite deviant ajuare  babbu e mama in sas fainas de domo e de campagna), custrintos dae su bisonzu amus lassadu sas iscolas e i sa idda e no che semus trasferidos in campagna, a su cuile Respidu ue b’aiat duas pinnettas covacadas a ude e su runaghe Donna Ciccia. Ammentendemi custa isperientzia de pitzinnia ap’iscrittu custos versos.

PASTORIA PRIMU E POI

De s’ultima tempesta addoloridos
chie pagu chie meda l’at proada
s’isciagura no siet ismentigada
pro vivere in paghe e aunidos.

Sa familia nostra isballotada
A su cuile nos fimus trasferidos
carestia niedda e malestidos
cun sacrifizios meda alleviada.

S’iscola devidu amus suspendere
pro andare a bidda fit attesu
pius de unu nd’est restadu offesu
dannu mannu, fit de cumprendere.

Ippiconende pro sa messajia
in duas tancas chi primu pasculadas
fainas dae sos mannos insinzadas
ca mai aiumus bidu pastoria.

In atunzu tempus de s’anzera
bi cheriat pius attenzione
timende dannu dae su matzone
sos canes in pasciale a tarda sera.

A immurzu fuma fuma sa colostra
a bustare coppiolu cun patatu
a chena minestrone ene fatu
in mezoru sa carena nostra.

Laghinzaios fimus sos minores
a su madrigadu sos mannitos
titia meda in sos ierros frittos
manos e pes tzoccheddos e dolores.

S’ ierru fit longu a che passare
si calchi chida de nie bundante
in suerzos fozidos abbastante
ingrimidos sa roba assidare.

Su latte fattu a casu romanu
gittu a chentina ‘e salajone
finidu ‘e casiare s’istajone
su negusciante cun coro disumanu.

Poi ‘e ses annos a bidda torrados
bene est istadu su prinzipale
nois frades a iscola serale
cun calchi depidu e pali matzados.

Como ismentigu ‘e tempos passados
cun contributos de ogni zenia
sunt sempre a lamentu ‘e carestia.
Bonaparte mi parent fortunados.

BONU RECATTU

In su cortile  meu gia m’appento
a lu coltivare cun passione
boddende pira e mela mi cuntento
mandarinu aranzu e limone.
In pienu istiu m’inde ammento
a li dare abba cun rejone
totu s’annu bi oddo iscialada
chi est genuida e prelibada.

Duos de Capidanni passadu
s’istiu in possa fit ancora
unu sulcu bene preparadu
pro vinti patatos sa dimora
cun contivizu l’apo abbadu
in deghe dies n’est bessidu fora.
Fatt’a bonu coro sa faina
su patatu ponet a coighina.

Patatu maduru un incantu
gai mancu in beranu s’istajone
a su zappu meu devo dare antu
e niunu li narat chi est mandrone.
Cun megus a isfida ogn’intantu
est cuntentu e mi dat rejone
si li fatto onu cumplimentu
issu tzappad’a su pensamentu.

Chena chi niunu siet ingratu
a su pastore regalo iscialada
est sana e l’infriscat su palatu
cando mandigat sa runzonada.
Si issu a mie un’anzone mi dada
lu cogo a casciola cun patatu
in bon’amiganzia puru creo
e restat cuntentu issu e deo.

ROSAS E ISPINAS
Taleas pro fagher raighinas
in terra fertile piantadas
a sas primas abbas atunzinas
cun manu amorosa coltivadas
pro mudare jardinos e cascinas
chi sa bellesa issoro est fentomada;
si mancat garbu e delicadesa
sas ispinas jighet pro difesa.

Sa reina de totu sos fiores
amant su clima temperadu
b’indat deghinas de colores
a ogni colore su su nomen ant dadu
espertos chi parent e sunt dutores
dai cando  sas serras ant inventadu
diventada un’industria fiorente
negusciadas in d’ogni continente.

 

Preferidas dai sos innamorados
boddidas in manzanos de lentore
de auguriu chi siant fortunados
a cumprire disignos de amore.
E cando de fizos coronados
crescant crescant sanos e bellos che fiore
cun bon umore saludu e fortuna
e amigas istellas, sole  e luna.

Tzaramonte Sant’Andria 2012
Pro Antoni Melone de Nucoro

Raighinas antigas de folclore
in montanga lontanu a sa marina
populu sintzeru cun onore
antiga istirpe barbaricina:

 

Dae s’Ortobene su Redentore
bos cuntzedat ogni grascia divina
ogn’ispera salude e bonumòre
Potedas vivere in paghe e amore.

Tzaramonte 2014

Iscamennos metzanos

Duas dies a ch’essire s’annu
it’istrampada mala car’Andria
s’inde cheres bider vizilia
malamente t’at postu in affannu.

Cun ira maligna e traitora
sempre in agguatu cada ia
zente antziana o pitzinnnia
pronta a fagher dannu ad ognora.

A sa muda tessende ingannos
est raru a la passare franca
femore o bratzu o un’anca
devimus peleare cun sos dannos.

Si sa roda girat a revessu
magari cun passos misurados
si capitat chi enimus trampados
non li podimus fagher su protzessu.

Ognunu at su destinu sou
non s’iaschidi comente meledare
nos restat solu de augurare
chi amigu eppemus s’annu nou.

Fino custu componimentu
ispero chi l’apretzet su letore
in bona salude e bonumòre
t’augùro arrivare annos chentu.

Su restauro
Lu giamant sa febbra de su cimentu
sos padronos faghet peleare
su fraigamuru gia nd’est cuntentu
ca tribaglia pro meda campare
bagbu cosina e apusentu
sa domo a nou faghet torrare
s’abilidade sua cun suore
passat sa febbra e torrat su bonumòre.

Malignu

Si ubu non bidet nachi est topu
non distinghet su trigu dae safae
ischiende cun maleficu iscopu
critichende innoghe e iguddae
tzertoos narant ch’idente tropu
ogni pilu li paret una trae
ti narat:-Mannu est su male tou.-
e non bidet sa trae in s’ou sou.

Pinna

UHNa pinna de marca Kimono
bella e de bona calidade
b’est chie narat emmo e chie nono
naro emmo ca est sa verdiade
custos versos iscrio e lo intono
si m’abbundat sa ena in cantidade
chie cun issa si leat s’appentu
a sos postos restat rimasa de talentu.

 

 

 

Commenti sono sospesi.

RSS Sottoscrivi.