Categoria : lingua/limba

Sa fidantzada negada di Domitilla Mannu

 

Traduzione dall’italiano del I capitolo del romanzo:

La maschera dalla gonna capitina” di Ange de Clermont

 

lamaschera150

I

Cussa note Maria Giusta Molinas non l’aiat serradu su portale de sa cheja de Santa Giusta chi est in una badde de s’Anglona connota cun su matessi nòmene . Fit imbaradu abbertu e aiat comintzadu a s’atapare malamente. Sas concas de mortu de sos bàtoro bandidos, fraigadas a duas pro ala in su portale, pariant fatende mustriacas malas cando s’ilzarrada de sos lampos totu in una las allughiat, a sos lampos sighiat luego sa tràghida de sos tronos . Su bentu a mùilos atraessaiat sa badde chi dae antigòrios fit istada bonificada dae sos padres Camaldolesos , cando aiant detzisu de bi fàghere sa sea de su cumbentu, de su cale non s’agataiat detzi che carchi bìculu de muru carralzadu dae s’erva sica, chi tres caddos nieddos si fint mandighende a s’isbramida.

Umbras fumatzosas sighiant àteras umbras, in s’oru de su riu sos fustiarvos si mujaiant cando sos ratos e sas fozas degogliados dae su bentu s’atapaiant a pare.
Sa Santa giovanedda, marturizada in su 412 pustis de Cristos, abbaidaiat chene chinnire ojos cussu temporale. Sas promissas apicadas in sos muros tinniant a lenu che ischigliareddas.
S’abba chi nde brotaiat dae sa bena suta a su presbitèriu, sighiat a cùrrere finas a Murtis in ue deviat catzare su sidis a unas setighentas pessones, chi si fint inserradas in domo isetende ch’èsseret acabbadu su temporale de cussu 12 de austu de su 1880.
A nord est, in su monte, sa turre de sos Doria de Miramontes , mazada dae rajos e bentu arriscaiat de nde rùere in sas bortadas de su caminu chi dae sa funtana de Ispurulò nde pigaiat a sa bidda chi s’agataiat in sas baddes de Santu Mateu e de Codinarasa.

Cussu sero in bidda , mancari a s’iscuja non si faeddaiat che de cussu iscaradu chi si fit atrividu a ch’intrare a cua in domo de Mateu Brancone in s’aposentu de Lughìa, sa fiza de degheot’annos galana che rosa de maju.
S’òmine apenas chi si fit abbistu de èssere istadu iscobiadu dae sas teracas, l’aiat giuradu amore pro tota vida e che fit essidu a bolu dae su balcone de su palatu in Pala de Chercu, currende che pissighidu.
Mateu Brancone aiat ingarrigadu unu de sos compares suos, unu tiradore bonu, pro nde lu liberare pro semper dae Nigola Biddu, gai si naraiat s’amoradu de Lughìa.
Su giovanu fit bellu, sentimentosu e atzudu e alluscadu dae su disizu si cheriat gosare sas dulcuras de s’amore , ma non bi fit resessidu, li fit mancadu su tempus e si che fit dèvidu fuire in lestresa. A passos longos aiat atraessadu Carruzu Longu, Caminu de Cunventu e s’uturinu serente su Campusantu. Giòmpidu a Monte Ozastru aiat allenadu su passu, finas ca su temporale e su logu istramposu non li permitiant de sighire in presse. Atraessada sa badde de Santa Giusta , che fit iscumpàrfidu s’ala de Monte Ledda, in sa filada de Vulvu, fortzis cun s’idea de che fèrrere a carchi portu pro s’imbarcare a Corsica o a Continente.

Peristantu Mateu Brancone si fit recreende cun una de sas amigas suas, cussa de Carruzu de Ballas. L’aiant luego avisadu de su chi fit cumbinadu; si fit airadu meda e car’inchizidu s’aiat tzacadu in presse sos cartzones e che fit essidu che lampu dae sa domo, cumandende a unu de sos teracos de andare a li giamare a compare Zinùbiu Cibresu ca lu cheriat faeddare.

– Eh mortu lu cherzo cussu fizu de bagassa, lu cherzo mortu. – Custu fit su pessamentu de Mateu.

Cibresu nd’aiat retzidu meda de piagheres e ingranzeos dae Mateu e como non li podiat nàrrere chi nono. Zinùbiu che fit essidu dae domo de su compare armadu comente si tocat, cumbintu e prontu a che mandare a s’àteru mundu cussu caricotu e mal’atrividu. Non nde li fit bènnidu mancu a conca de passare a saludare sa muzere, una fèmina bella chi nde torraiat su mortu a biu. Issa non aiat alu fatu fizos, ma fit trabagliadora e afainada; sa sartitza e sos casizolos chi li essiant dae manos a Zinùbiu l’aiant semper fatu fàghere bella fregura cando cumbidaiat sos amigos a mandigare, mancari chi sa zente limbilonga naraiat chi issa aparitzaiat àteru puru a calchi amigu , cando su maridu non fit in domo.

A nàrrere sa veridade Maria Giusta fit una muzere bona. Sas fèminas de sa bidda l’imbidiaiant pro sa bellesa e su tragiu de sa pessone , in pius aiat unu bellu tratu de cara e duos ojos nieddos che pinnadellu chi naraiant pius de chentu faeddos.

In sa cheja de Santa Giusta non b’aiat remitanu, Maria Giusta, dae tempus, aiat fatu sa prommissa a sa Santa de abbèrrere e tancare su portale onzi die. Istaiat in una domighedda, amparada dae unas tantas rocas mannas, chi che fit atesu unos chimbichentos metros dae sa cheja, su logu si naraiat Su Crastu Biancu, unu giassu de pasculos bonos e de benas de abba.

Sa Santa fit bona protetora e pro su pius ch’istesiaiat sos males de s’ànima, ma fit meraculosa finas pro sos males de su corpus.

Zinùbiu Cibresu connoschiat bene meda a Nigola Biddu, ca fit de sa cumpagnia sua, ma gai comente l’aiat atzetadu , gai e totu che l’aiat catzadu, cando si fit abbistu chi calaiat tropu s’oju in su petus amprosu de sa muzere. Zinùbiu aiat atzetadu luego su cumandu chi l’aiat dadu su compare. Non b’aiat postu ora meda a si nde cumbìnchere chi lu deviat ochire sena piedade a Nigola . Fit seguru de l’agatare in sa banda de Vulvu, ca non che podiat èssere fertu si non che in ie. Zinùbiu fit pessende de l’isetare cuadu in segus de calchi muru e a su mamentu giustu cun duas fusiladas che lu tiat àere mandadu a cuddu mundu e gai fatu su cumandu si che fit pòtidu recuire a bidda, tranchigliu che unu catziadore de perdijas. Su sicàriu fit pessende chi sas cosas deviant andare gai, non b’aiat àteras possibilidades, aiat calculadu totu. Sa messera e su triulonzu fint acabbados in sos paris de Cudinas e gai cussu mandigaliberos de Nigola non si la podiat isfrancare no apende mancu sa possibilidade de si cuare in mesu a su trigu. Non b’aiat àtera manera, Nigola fit custrintu a sighire su caminu de Òrria Manna, atraessare sas campagnas a est de Vulvu e leare sa filada de su mare a s’ala de Bergu pro giòmpere in bonu o in malu a su portu de Santa Teresa de Puddura.

Su tempus fit aizu mezorende, su sicàriu aiat illongadu su passu suta sos chercos de Monte Ozastru e li pariat de intendere in s’aera su fiagu de cussu feminalzu pùdidu, chi essendeche istadu unos cantos annos in Continente pro istudiare a dutore de seguru gia si nd’aiat fatu de isperièntzia fatu a fèminas. In bidda naraiant chi aiat su sàmbene caldu, piaghiat meda e sas bajanas nde fint totu ammachiadas.

– Fizu de bagassa ma proite as cherfidu infadare pròpiu a Lughìa, sende chi compare Mateu t’aiat gia avertidu de che passare atesu dae domo sua ? A bides ite mi tocat a fagher como, ti devo ochire comente si ochit su lodde a denote, dadu chi cherias tènnere sa mezus crabola de sas chi at in domo compare Brancone. Brutu fiagosu chi non ses àteru, a ti podias betare a Bigliana, a issa compare ti l’aiat servida in sufata e cun bona doda puru, ma tue nono , cherias sa mezus, como ista seguru chi as àere su mezus corpu de balla de su fusile meu.

– Custos fint sos meledos de Cibresu, leadu dae sos pessamentos agiummai non s’aiat bogadu sa mola de su tuju brinchende su muru a urdu de sa binza de Billia Mireddu intre Nicu e Làriga.

“Malaitu sias,” aiat nadu a boghe arta ,” fizu de bagassa, ti los acontzo eo sos corros, porcabru mortu.”

Mateu Brancone a pustis de àere cumandadu su sicàriu che fit intradu in s’aposentu de Lughìa e l’aiat atzantarada nendeli: – Como chi ses sa befe de sa bidda e fintzas sos pius malevadados si nde sunt coglionende de a mie gia as a èssere cuntenta. Mezus ti oco cun sas manos mias pro non t’ìdere cun cussu dutoreddu de nudda, isvirgonzida. Eo t’apo fatu e deo ti destruo.

– Cantas bortas ti l’apo nadu chi non che lu cherzo in domo cussu cìpiri ciàpara. No at una sisina , cussa laurea non balet unu soddu. Dutores de chirurgia ispiantados che nd’at finas tropu in bidda e tue non t’as a cojuare pro patire fàmine. B’est cussu ermanu eru tou de Uttiu cun sos benes assoliende, a isse t’apo prommissu e ti lu cojuas, ca si nono ti ch’imbetzas bajana, fintzas a cantu duro at a èssere gai e bàstada.

” Mezus mi oco”, aiat rispostu Lughìa, ma cussu ermanu eru ricu e limbidentu deo non lu cherzo ne como e ne mai”.

“Eh si non fit pro sa biada de mama tua, istanote fit istada s’ùrtima de sa vida tua.” Gai aiat nadu Mateu essende dae s’aposentu de sa fiza e atapende sa gianna de mala manera pro si mustrare alu pius arrennegadu.

Chentza pèrdere àteru tempus Mateu fit torradu a domo de Nanna Bellanca, s’amiga cun sa cale deviat cumprire su chi pag’ora in antis aiat apenas incomintzadu e mancari a malagana aiat dèvidu lassare. L’aiat lassada gai a mesa rechesta e finas pro custu l’aiat contadu su chi fit cumbinadu. Ma non aiat afinigadu meda su contu, su disizu lu fit apretende. L’aiat sizidu apenas sas laras a sa buca e chene si leare perunu incuru de sa femina, aiat fatu lestru che conigliu areste.

Luego si fit bestidu, nende a sa femina de passare s’incras in domo sua, pro si che leare sa corvula de trigu chi fit sa paga de semper. Pro sos tempos malos chi fint currende in Anglona, sa paga non fit mancu mala .

“Tempus malu, sacu bòidu.” Naraiant sos betzos.

Mateu fit recuidu a domo sua e mancari sa rùpida in domo sua de Mateu l’aeret annerviadu, ca s’afrontu fit deabberu tropu malu a baliare, si che fit dormidu cumbintu chi s’incras aeret pòtidu agatare carchi manera pro fàghere cagliare sa zente chi giughiat in buca sa fiza; ma podiat finas cumbinare chi b’aeret pessadu sa sorte a li dare una betada de manu.

Sas campanas de sa missa de chito aiant sonadu a ora pretzisa e sas santicas fint andadas a cheja comente fint avesas a fàghere. Dadu chi a pustis de tres dies si fit dèvida afestare s’ Assunta cun missa cantada, prèiga e protzessione, su vicàriu incurtziende sa prèiga aiat nadu sa missa in mes’ora. Si nde fit boghende sos paramentos in sa sagristia, cumprende a nàrrere a s’iscuja su rengratziamentu eucarìsticu, cando si fit presentadu isalenende su teracu pastore de sos Molinas a li dare sa notiscia: Maria Giusta fit morta, l’aiant agatada a curtzu a Santa Giusta suta su Crastu Biancu, a meidade caminu, de seguru fit morta in su mentres chi fit tuchende a cheja a serrare su portale, chi imbetzes fit restadu tota sa note abbertu, lassende intrare s’abba chi aiat allagadu totu.

Su vicàriu intendende sa notiscia fit restadu istremutidu, e non aiat pòtidu fàghere a mancu de nde faeddare cun sa zente chi fit alu in cheja.

Sas santicas non b’aiant postu meda a ispàrghere sa boghe, in unu sinnu totus l’aiant ischidu.  Sas fèminas si dimandaiant comente mai e ite podiat èssere cumbinadu a sa santa fèmina, dadu chi totu ischiant chi fit sana , grascias a Deus e pius de totu fit divota meda e sa prommissa de àbberrere e tancare su portale de Santa Giusta nde fit sa proa pius giara.

De su maridu neune ischiat nudda, sos fradiles Molinas non resessiant a cumprèndere proite e comente fit sutzessu custu fatu. Non s’ispiegaiant mancu sa mancàntzia de su maridu, epuru su sero in antis fint totu umpare, aiant mandigadu e cichetadu cun muscadellu chi lis aiat regaladu unu fradile issoro propietàriu de binzas. Pustis l’aiat giamadu su teracu de Mateu Brancone e luego si che fit andadu nende chi deviat fàghere unu trabagliu chi non podiat isetare, a su mancu gai aiat nadu.

In sa pessone de Maria Giusta non b’aiat sinzos de violèntzia, francu che unu marcu biaitu in su tuju.

Fit cumposta in sa posidura, cun sos ojos tancados, fortzis, dae s’assassinu matessi in unu mamentu de piedade, sas manos subra su petus e su bestire a postu, li mancaiat ebbia su rosàriu.

Sos carabineris fint acudidos e aiant avertidu su pretore de Vulvu, pro pòdere movere su corpus. Su dutore, ingarrigadu dae isse , aiat abbaidadu sa morta e aiat nadu cun segurìa chi calecune  l’aiat istrangugliada.

De su maridu neune ischiat nudda, mancari chi però fit essida sa boghe chi fit partidu calchi die in antis a comporare boes dae unu negusciante de Bergu, chi istaiat a unas bàtoro oras de caminu dae Vulvu, a curtzu a sa marina de Lu Ragnu a faca a Casteddu Sardu. Sos fradiles ebbia ischiant chi l’aiat giamadu Mateu Brancone pro li fàghere im presse unu tzertu trabagliu, ma non l’aiant nadu de seguru a sos carabineris, antzias non si lu repitiant mancu in coro issoro. Bachis Molinas aiat imbiadu unu teracu, pro finta , a Bergu a lu chircare pro li fàghere ischire su chi fit cumbinadu.

In bidda fint totu buchicosidos, solu tra comares fidadas si murmutaiat chi Maria Giusta non fit una santa, ca essende gai bella e ammajadora fit tot’unu cun sa tentassione e duncas fit una pecadora.

De sos chimbichentos òmines de Miramontes, de seguru nessi trechentos aiant  pecadu solu pro l’àere disizada; finamentra su preideru l’aiat ammonestada in segretesa, cussizendeli de si bestire pius seria, mancari faschendesi sa pessone in sos puntos chi tiraiant pius s’oju a pecare. Su biadu de su retore Fossu, unu miramontesu chi fit istadu preìderu in Barraghe, aiat iscritu in su, Manuale de algunos istados de vida , chi sas virtudes de sa fèmina cojuada deviant èssere s’umilidade e sa modèstia.

Sa malefadada no aiat pessadu mai chi àere àpidu cussa sorte, ma sighende sos bonos cussizos de su preìderu aiat fatu sa prommissa a sa santa sua e aiat postu mente.

A pustis de duas dies che l’aiant dèvida interrare chene sa presèntzia de su maridu, su teracu imbiadu dae sos fradiles non l’aiat agatadu mancu in Bergu.

S’oratòriu de Santa Rughe non fit istadu bastante mannu pro càbere tota sa zentoria chi fit acudida a sa missa. Totu ischiant chi cando faghiat tempus malu non si pòdiat andare a sa cheja de Santu Mateu, ca b’aiat perìgulu a che pigare a subra de sa roca de sos Dorias, ca sa zente deviat fàghere una pigada mala.

Sa zentòria fit andada a s’acumpagnamentu, unu giàganu fizu de unu de sos mazores de sa bidda, fit a costazu de su vicàriu e aiat cantadu a sa gregoriana su salmu Miserere mei Deus . A pustis de ch’àere coladu sa piata de sos Farches , sa falada de su Rosàriu , e sa pigada de cunventu , su baule giutu a coddu dae bàtoro òmines parentes de sos Molinas, aiat finidu su caminu a dae in antis de su cunventu de sos padres Carmelitanos chi l’aiant abbandonadu cando in su 1866 su guvernu massone che los aiat catzados e si fit apadronadu de mobbìlia, trastes e de totu s’archìviu. Su campusantu l’aiant cùmpridu dae un’annu ebbia e fit bene cumpostu dae filas de tzipressos batidos dae sa Tuscana, b’aiat fintzas tumbas ricas e mannas fatas dae s’iscultore Sartorio, fit totu inghiriadu dae unu muru altu e in s’intrada manna in s’arcu subra de su gantzellu b’aiat iscritu 1879.

Sa zente si fit inghiriada a su baule, su preideru l’aiat beneitu betendeli torra s’abba santa e su don giaganu aiat acabbadu cantende a sa gregoriana, in paradisu deducant te, angeli.

Sos fradiles de sa morta no aiant chèrfidu leare sas cundolèntzias. Sa zentoria si che fit luego falada dae campusantu pro recuire a sas domos issoro, chie sa banda de Carruzulongu, àteros a Pala de Chercu suta su Monte de Cheja e alu àteros a Sa Niera suta a Codinarasa .

In antis de recuire a domo, sas santicas fint intradas in sa cheja de Nostra Signora de su Rosàriu, dadu chi si l’agataiant in su caminu. Sos òmines, pro s’iscutinare sa tristura si che fint intrados in su butighinu de su vulvuesu a si bufare unu cichete, ca fint cumbintos chi non si podiat recuire a domo chene àere ischinzoladu sa morte in logu anzenu, ca si nono arriscaiant de si che la giùghere a domo.  Sos miramontesos , mancari èsserent bonos cristianos, disizaiant de campare meda in lacrimarum valle.

Totu si fint abbistos de sa mancàntzia de Nigola Biddu, ma si cumprendiat bene chi a pustis de sa ciacarronada non aiat pòtidu fàghere àteru che fuire; sa mancàntzia de Zinùbiu, su maridu de sa morta poniat carchi pessamentu in conca a sa zente, ma sigomente s’ischiat chi fit avesu a fàghere tzertos cumandos, fit mezus de non nde piulare cun nemos. Fit perigulosu finas su de bi pessare , ca cussu dimòniu de Mateu Brancone cun cussos ojos puntudos ti che podiat lègere in fundu de s’ànima ,e sigomente si nde pòdiat àere bisonzu in mamentos lanzos, cumbeniat a si lu tènnere a sa bona. Pius a totu sas fèminas l’ischiant, ca medas nde connoschiant ìmpidu e àrdorias e gai matessi pensaiant sos maridos , totu òmines trabagliadores, bonos massaios e compares cuntentos a malagana de Mateu.

Non serviat a nudda a s’ismarmeddare su carveddu pessende a su proite fit morta Maria Giusta. Fèminas meda aiant àpidu carchi mamentu de debilesa pro calecune, epuru fint alu bias.

Su brigaderi calabresu cun sos duos carabineris , unu romanu e s’àteru toscanu, aiant comitzadu a indagare chirchende de cumprèndere chie aiat pòtidu fàghere cussu dillitu, chi fit punidu dae sa giustìssia cun trint’annos de galera.

Non b’aiat mancu suspetu de amigàntzia, su fatu de l’àere istrangugliada faghiat pessare chi s’assassinu esseret furisteri, ca in sa bidda s’impitaiat su fusile. In Continente, de seguru, fit pàrfidu unu dillitu fatu dae carchi iscasciadu, ma custu fit capitadu in Sardigna, e tando? Su mistèriu restaiat . Sos carabineris no ischiant comente sighire sos indagos, ebbìa su romanu mustraiat de àere una mètida pro nde bogare cabu. Si deviat sètzere in s’iscrianìa però, assentare totu sos nòmenes de sos chi pòdiant èssere sos mandadores o sos faghidores, iscartare cuddos chi pro motivos giaros non pòdiant èssere culpàbbiles e sighire gai finas a nde bogare cabu. B’at de nàrrere chi pius de una borta fit resessidu a s’acurtziare a sa veridade, ma neune l’aiat iscurtadu mai.

Chie cumandaiat fit su brigaderi calabresu, totu su chi issu naraiat e cumandaiat fit su giustu, non b’aiat possibilidade de repicare, sos superiores aiant sempere s’urtima peràula, cussa fit sa fortza manna de s’Arma.

Sa chida in fatu, Zinùbiu fit recuidu a bidda, istracu mortu dae dies e dies de caminu fatu a passu apretadu.

Cando aiat ischidu de sa morte de sa muzere , s’òmine fit restadu istronadu, pessaiat chi no aiat mancu fatu a tempus a li fàghere unu fizu; ma su pius chi li doliat fit su de non èssere resessidu a fàghere su cumandu e si nde birgonzaiat de sa fregura chi aiat àpidu fatu cun su compare.

Sa note matessi si fit presentadu in domo de Mateu, sa teraca chi l’aiat abertu sa gianna l’aiat nadu” Compare bostru est corcadu, pius a prestu m’at ingarrigadu a bos nàrrere , chi sos boes los ant agatados”.

Zinùbiu aiat cumpresu luego ite cheriat nàrrere cuss’imbasciada, dae sa die non aiat pòtidu tzocare pius sa gianna de su compare, ca si fit abbistu chi Mateu de cussos trabaglios non nde l’aiant àpidu dadu pius.

Si fit presentadu in caserma totu affrizidu minatende de si òchire,” Mi oco mi oco” naraiat abboghinende, ma sos carabineris l’aiant luego fatu cagliare.

Su chi de abberu li doliat non fit sa morte de sa muzere, ma su de àere pèrdidu sa fidutzia de su compare , de sa malefadada de sa muzere dae igue a pagu li fit mancada ebbia s’intrada de su dinari, ca totu su chi essiat dae manos de sa muzere li torraiat a contu siat ca l’intraiat dinari, siat pro cumprire bene cando retziat sos amigos chi beniant a l’agatare dae totu sas incontradas de s’Anglona. Nd’aiant àpidu sa làstima sas fèminas cando l’aiant bidu in campusantu a lagrima in oju, agiummai istèrridu abratzendesi sa tumba, aiant pessadu chi su dolu fit sintzeru e si fint acurtziadas a li dare sas cundolèntzias, mancari a tempus passadu.

In pagu tempus, in bidda non si nd’aiat fentomadu pius de Lughìa, su babbu aiat sighidu sa vida sua de propietàriu contivizende s’asienda e a finitìa de chida sas amigas.

Sa zente aiat sighidu sos loroddos, mancari totu aerent ischidu chi in sas cosas cuadas non bi podiat àere veridade segura. Ma a finitìa de s’otighentos sa zente viviat finas de custas cosas, e gai aiat sighidu a imbentare isciollòrios e fàulas , de amigonzos , de amores , de mortos e de bìos.

” Cando b’at bentu bisonzat a bentulare, cando benit trìulas tocat a triulare.”

Su vicàriu aiat pessadu de chircare un’àtera pessone pro abèrrere e tancare su portale de sa cheja de Santa Giusta. Abbaidende in mesu a sos papiros li fit bènnida suta de ojos sa dimanda de una fèmina de sa Liguria chi istaiat in Sassu Giosso e chi disizaiat de fàghere sa remitana. De custa fèmina medas nde faeddaiant male, ma su vicàriu non bi creiat a su chi naraiant sos limbilongos. Duncas aiat giamadu a Elsa Campi e l’aiat intregadu s’ingàrrigu chi aiat assentadu in su Chronicon de sa parròchia.

Sa Santa fit protetora no intames de sos biddaresos ma finas de sos vulvesos, chi fint amadores pius de su binu che de s’abba de Santa Giusta; fortzis fit pro cussu chi istaiant semper brighendesi e a bortas sos tichìrrios issoro si ch’intendiant in sa badde de sa Santa. Aiant brigadu cun sos Miramontesos ca si cheriant apoderare de sa festa de sa Santa, ma dadu chi non bi fint resessidos, si l’affestaiant a cont’issoro in un’àtera die. Est pretzisu de nàrrere chi fint pius bonos cristianos de sos miramontesos: aiant una collegiada de canònigos pro imparare sa dutrina e sa grammatica, ma pius a totu pro su catichìsimu agràriu.

Sa Santa amparaiat dae totu sos males a comintzare dae sa sicagna, difatis in Miramontes la giughiant in protzessione peri sa bidda e a sa de tres dies fit seguru chi pioiat. Sanaiat males de coro e de cada zenìa, salvaiat dae sas rutas dae caddu curridore, dae sos perìgulos in sos biazos, e acansaiat sas pregadorìas de sas muzeres de sos disterrados. Ch’istesiaiat finas sas trumas de umbras malas chi a s’ispissa ispinghiant sos òmines a su malufàghere.

Sas prommissas apicadas in sos muros de sa cheja fint sa tistimonìa pius bera de comente sa Santa acansaiat su chi sos fideles li pediant.

De sa morte de Maria Giusta non si nde faeddaiat pius, ma a bortas Nanneddu su rellozaju impicacristu, bi pessaiat e si lu dimandaiat de perisse matessi,”Chie at a èssere su chi l’at morta “?

Nemos aiat sa resposta. Totu fint cumbintos chi suta b’aiat unu mistèriu . Su carabineri romanu, a bellu a bellu fit resessende a fàghere abèrrere sa buca a calecune, a su nessi gai naraiat.

De Nigola non s’aiat ischidu pius nudda, Zinùbiu aiat pèrdidu sa fama de balente, s’àteru naraiant chi ch’esseret in Corsica o in Continente, ma fint totu ciarras. Su chi fit seguru est chi Nigola no aiat pius pòtidu pònnere pè in bidda. Non fit cosa de pagu contu su ch’aiat fatu, a ch’èssere intradu in domo de unu de sos mazores de bidda. Si lu diat àere fatu pro una pitzinna pòvera, mancari in un’istalla, che l’aiant inserradu e tenturadu a fuste, daboi passadu su ciascu aiant acontzu totu fatendelos afidare.

Lughìa Brancone ma però non fit andada a pecare a s’istalla!

– It’òmine atrividu !- Naraiant sas fèminas , imbidiende in coro issoro a Lughìa.

Zinùbiu non si piaghiat pius in sa badde de Santa Giusta, s’ammentu de sa muzere morta li faghiat pàrrere su logu pius pagu seguru. Onzi note s’apeddare de sos canes, sos mùilos de sas bacas pròssimas e sos bèlidos de sas berveghes l’atristaiant .Su càntigu de s’istrìa l’annuntziaiat tempos malos. Finas sa chejaredda de Santa Maria Madalena, a pagu tretu dae Santa Giusta, a la bìdere gai cun sa cobertura iscovacada pariat sufrende.

” Sos dimònios bi sunt” naraiat sa zente, dae cando fit morta Maria Giusta Molinas. Onzi note s’intendiat su càntigu orrorosu de s’istrìa, sos miramontesos e sos vulvuesos ischiant chi nde batìat cosa mala.

Sos dimònios bi deviant èssere de abberu, bidu chi onzi pagas notes ses porcos si che betaiant dae sa trèmena de su riu de Iscanneddu. Su manzanu sas fèminas si sinnaiant e brujaiant sos porcos, invochende a Santu Micheli Arcanzelu, Defende nos in proelio.

 

 

 

 

Commenti sono sospesi.

RSS Sottoscrivi.