Carignos de ’entu Recensida a una regolta de poesias de Maria Sale di Mauro Maxia

mauro-2Intrada. Pagas dies a oe fia in Tzaramonte a s’attoppu chi si b’est fattu pro sa presentada de una regolta de poesias iscrittas dae Maria Sale. Su volumene s’intitulat Carignos de ’entu cun su suttatitulu Poesias in sardu logudoresu e in italianu.

S’opera giughet 196 paginas e est imprentada dae sa EDES de Tattari. S’agattat bendende a su preju de 15 euros, reduidu a 12,75 si su comporu si faghet in internet (http://www.ibs.it/code/9788860253439/sale-maria/carignos-entu-poesias.html).

Finas a sa die no aia leggidu sas poesias de custa regolta chi Maria m’at intregadu a sa cumprida de sa tzerimonia ponzendemi una battorina decchida pensada e iscritta cue e tottu. Solu sos poetas giughen custa grascia chi lis dat mandos a ue sos atteros non poden imbattire.

Appo iscultadu e intesu su chi an nadu sos reladores giamados pro li fagher ala sa die. E de ala nde l’an fattu Tonino Rubattu e Bachiseddu Solinas e massimu su sindigu cando s’est lastimadu cun sos paesanos suos pro non resessire a faeddare sa matessi limba issoro.

Maria Sale

Maria Sale

Ma sa die infattu, dae sas paraulas de Giuanne Fiore chi abberin su libberu appo cumpresu chi su livellu fit finas pius altu de cussu chi si podiat attuare sa die de sa presentada. E custu si podet cumprendere ca in una tzerimonia sos fattores de inghiriu (microfonos de regulare, telefoneddos traittores, colpos de tusciu a disora, paginas chi si che bolan guasi a dispettu de chie las est leggende) istravian finas s’attentu de sa pessone pius attintzionada.

Connosco a Maria comente autora de poesias dae pius de una vintina de annos, est a narrer dae cando fit comintzende a proponnere sas poesias suas in sos cuncursos litterarios. Deo non mi cunsidero unu poeta proite cando fia pitzinnu mi so proadu a iscriere calchi cumponimentu e appo cumpresu chi non fit pane pro sas dentes mias. Duncas, non dia esser su pius idoneu a iscriere una recensione ca sos giuditzios subra a sas proas de un’artista los dian dever dare non sos “criticos” o sos “ispertos” ma cussos chi sun mastros in sa matessi arte. Duncas, appo a chircare de no isterrer su passu pius de s’anca.

Sa poesia de Maria, est a narrer su poetare sou, giughet unu traggiu primorosu e gai particulare chi si m’est impridu dae su primu cumponimentu sou chi mi cumbineit de leggere. E in sighida appo a narrer su proite. Custu mi permittit de narrere, e lu naro chentza perunu presumu, chi dia poder reconnoschere una poesia sua in mesu a deghinas de atteras. No est una virtude mia, custa, ma est una dode singulare chi Maria giughet pro naturalesa sua, comente chi l’appat eredada, e chi la distinghet dae calesisiat atteru poeta e poetessa. E la distinghet siat chi poetet in sardu sia chi poetet in atteras limbas, ca issa est capatze de iscriere cantones guasi de su matessi livellu finas in italianu e in gadduresu. Ma est in sa limba nadia chi resessit a giompere a sas chimas pius altas de s’arte poetica.

Innanti de intrare a arrejonare pius dae accurtzu de sas poesias de custa regolta, mi cheria arrèere subra a una chistione chi est essida a pizu in mesu a sa presentada. Unu reladore, cummentende su suttatitulu, at nadu chi in sardu sa paraula “poesia” est intrada dae pagu e chi forsi diat esser istadu pius giustu a iscriere “cantone” ca custa paraula diat esser pius antiga in sa limba nostra. Ma si cunsideramus chi Paulicu Mossa dughentos annos faghet naraiat chi “de macchine e poesia dognunu hat su pagu sou” e chi Ziromine Araolla finas dae su Chimbighentos naraiat chi “sa poesia hat da exteriormente hue nudrire sos simplices et puros animos, et in secretu hue elevare sos savios et altos intellettos”, amus a dever attrogare chi custa paraula già no est intrada s’attera die e abbratzat paritzos tipos de cumponimentos poeticos, cumpresa sa “cantone”.

Sa limba. Sa limba impreada dae s’Autora est su logudoresu litterariu o illustre. Est una limba chi currispondet pro medas caratteres a su logudoresu de susu, cussu chi sos istudiados li naran “logudoresu settentrionale”. Custa variedade dae Max Leopold Wagner fit giamada, guasi in buglia, ‘faeddu a istuppiu’ ca giughet paritzos sonos curiosos chi a boltas impidin de distinghere su significu de calchi paraula. Pro esempiu, sa paraula cultu, chi faeddende si pronuntziat /’kuɬtu/, cheret narrer siat custu siat curtu o curtzu. Custa particularidade faghet a manera chi cando s’iscriet non sempre si distinghet si sa cunsonante giusta siat sa l o sa r o sa s. Un’attera particularidade de custa variedade est chi tenet paritzas paraulas chi su restu de su sardu non giughet e pro custu fattu medas sardos non las cumprenden.

Propiu custu limbazu, mancari siat de laccana, est su chi frunit sas istutturas e finas sos sonos a sa limba de sa poesia. Maria, sicomente custa variedade currispondet a sa limba sua de dogni die, b’accoglit a manos pienas paraulas e sonos. Accò pagos esempios: pag. 24 tzirigo (paraula chi benit dae su cossu zerigà); pag. 32, 142, 180 bestigas pro pertigas; pag. 68 cun bestighitas pro pertighitas; pag. 36 capida e pag. 146 cappida iscrittu a sa tzaramontesa inveces de carpida; pag. 42 e 108 berdulariu pro perdulariu; pag. 44 e 102 disimperados pro disisperados; pag. 60 poscrabu pro porcabru o porcavru; pag. 74 fischinare pro frichinare (est una variante de chilivrare); su matessi in sa pag. 80 cun fischinidas pro frichinidas; pag. 120 intostigadu pro intortigadu. Pro su matessi motivu podet cumbinare chi una paraula comente ismentigu s’agattet iscritta irmentigu (pag. 180) a sa nuoresa. Ma no est giustu a faeddare de una regolta de poesia dae unu puntu de vista linguisticu ca si trattat de litteratura, comente mi so proadu a ispiegare a tzertos chi sun cunvintos chi siat sa matessi cosa.

Su tessinzu. Sas poesias chi forman custa silloge sun in tottu chimbantaduas. Sun guasi tottu cumponimentos a versu libberu, duncas non rimados. Finas cando una poesia cumprit cun un’istrofa de duos versos – comente in “M’est manu carignosa | ’ettada in palas” (Sinnos de sero, pag. 154) – non semus in presentzia de unu versu rimadu. Cun tottu cussu medas de custas poesias de Maria giughen unu ritmu chi a momentos leat un’andamentu guasi de musica. E custu resultadu s’Autora l’ottenet in duas maneras.

Sa prima la cumbinat cun versos chi, mancari in su testu s’agatten in duas rigas, risponden a sa cantidade sillabica de su settenariu o de s’ottonariu o de su novenariu o de s’endecasillabu. Leamus pro esempiu sos ultimos duos versos de sa poesia E m’apporris (pag. 184) ue amus unu novenariu sighidu dae unu settenariu:

e chi a faina cumprida
buttios nessi mi sere.

Sa musicalidade la dat s’accentu chi in su novenariu ruet in sa sigunda, in sa de chimbe e in sa de otto sillabas mentres in su settenariu su primu accentu podet ruere in una de sas primas battor sillabas ma su sigundu est fissu in sa de ses. Duncas amus custu ischema ritmicu chi non giughet bisonzu de rima:

e chì a faìna cumprìda | buttìos nessi mi sère

Su matessi effettu si podet iscumproare leggende sos ultimos duos versos de sa poesia Lampizos (pag. 158) chi sun partidos in battor rigas e naran:

cun foza pasende,
sempre in gana
d’atteros bentos
pro partire umpare.

Sun duos versos endecasillabos (chi dae su puntu de vista tecnicu si naran “de cuinta”) chi giughen custos accentos:

cun foza pasènde,| sempre in gàna

d’atteros bèntos | pro partire umpàre.

Sa sigunda manera Maria l’ottenet incadenende e intritzende sos versos cun assonantzias e cunsonantzias chi ammajan su lettore chentza chi mancu s’abbizet de su proite. Pro dare un’idea pius giara leamus un’esempiu comente custu de sa poesia Chelzo (pag. 96) ue su ritmu est giogadu subra a sas paraulas chi giughen duas sillabas ligadas dae una t forte: ruttos ~ peittas ~ frittas ~ cattighende ~ tittones alternadas cun paraulas chi giughen sillabas cun una n: lughinzos ~ inue ~ cattighende ~ sun o chi repitin sillabas cun una z pretzedida da una sonante: chelzo lughinzos (ammentemus chi sas sonantes sun battoro: l, m, n, r).

No importat si in su libberu a boltas sas litteras sun iscrittas chentza esser addoppiadas. Inoghe diat cherrer abberta una parentesi pro faeddare de comente sas grafias non sempre currispondan a sa pronuntzia. Però su chi importat est s’intensidade de comente las pronuntziamus. In pius s’istruttura est impostada subra a tres endecasillabos de cuarta e de sesta chi forman una cadentzia aundada. Duncas amus tottu custos fattores ritmicos cumbinados a custa manera:

Chelzo lunghìnzos
pro foghiles rùttos
inue peìtas frìttas
catighènde
sun sa rasàda
’e ultimos tittònes

Finas a inoghe semus bidende sas cumpetentzias tecnicas chi possedit Maria e chi li permittin de cuncordare versos chi già si poden narrer libberos in su chi pertoccat a sa rima ma chi, de fattu, sun regulados dae partiduras seberadas dae s’Autora cun pratighesa manna. Est de narrer puru chi sos versos rimados non mancan in tottu ca si nd’agattan in paritzos logos comente, pro esempiu, in sa poesia Sighend’andare (pag. 176) ue bidimus custos tres versos partidos in ses rigas chi a sa rima basada aggiunghen una rima interna giobada:

No nd’happo connottu,
in s’abolottu
so sempre istadu,
m’han cundennadu
a esser su frenu
de tottu s’alenu.

Si su testu si presentat cun tres versos s’at a bider cun pius giaresa s’istruttura a rima doppia a intro su versu e dae unu versu a s’atteru:

No nd’happo connottu,| in s’abolottu
so sempre istadu | m’han cundennadu
a esser su frenu | de tottu s’alenu

Un’attera tecnica chi Maria impittat est cussa de s’iteratzione, est a narrer cussa de impreare paraulas ripitidas comente si podet bidere in custu esempiu leadu dae sa poesia In su giannile (pag. 36):

S’ispiju m’est mustrende iscradia-iscradia
Su brincu ’e s’istrejida time-time,
su fundu, cunsumidu, ’e sa torrada,
sa tratta ch’impressada,
in sa partida,
no haia calculadu fue-fue,
né sinnu haia lassadu ’e dispedida.

In custa matessi istrofa eptastica (est a narrer de sette versos) su ritmu e sa musicalidade sun giogados finas dae sos atteros battor versos chi riman de custa manera: (3) –ada, (4) –ada, (5) –ida, (7) –ida.  

Finas cando paret chi un’istrofa non giuttat perunu artifitziu podimus bidere chi, bell’e gai, s’Autora at tessidu su matessi unu canavatzu. Leamus a esempiu sa propia poesia Su giannile (pag. 38) chi serrat cun battor endecasillabos chi giughen s’ultima paraula sempre de tres sillabas. S’accentu forte, ruende in sa penultima, dat unu ritmu cadentzadu a s’istrofa:

E so inoghe, oe a t’aporrìre
sa giunta de peraulas arribàdas
chi tantas boltas hapo carignàdu
pedende a tie su briu pro avanzàre

Finas a inoghe amus arrejonadu de tecnica ma non de poesia. In Sardigna medas cunfunden custas duas categorias chi, cun tottu chi medas boltas andan in pare, non si currisponden ca sa tecnica est un’elementu chi possedit finas s’artijanu mentres sa poesia est una virtude chi possedit s’artista. No est dae meda chi appo leggidu unu libberu de poesias chi dae unu puntu de vista tecnicu diat poder esser unu trattadu ma, cun tottu cussu, de poesia non bi nd’appo agattadu. Cando unu testu giughet ritmu li podimus finas narrer chi est una cantone ca cussu ritmu li permittit de esser finas cantadu. Ma sa cantone est unu tipu de cumponimentu poeticu chi non currispondet a totta sa poesia. Sa poesia, difattis, non giughet bisonzu de ritmu ca s’elementu chi permittit de la reconnoscher comente poesia est sa capatzidade de narrer cosas chi toccan su coro. E custu podet sutzedere pro mesu de una figura ottesa cun paraulas chi allughen sa fantasia o chi nos faghen bolare paris cun su poeta. Sa poesia no est fatta solu de ritmu ma finas de emotziones chi che la ponen pius in altu de sos valores ordinarios. Si b’est puru su ritmu, tando si podet narrer chi su poeta giughet finas sa capatzidade de intessere su testu in tramas chi aggiunghen bellesa a una cosa chi est già bella de sesi.

Su primu trattu chi distinghet sos testos de Maria e chi mi los faghen reconnoschere in mesu a paritzos atteros est dadu dae sa padronantzia de medas paraulas raras. Sun paraulas particulares chi forman unu lessicu seberadu chi paret passadu in su sedattu. Si cumprendet chi custas paraulas issa las at eredadas dae minore vivende cun zente e in logos ue cussas paraulas fin impreadas a pane e casu o guasi. De seguru in custa erentzia b’intrat su babbu poeta ma no est solu cussu.

Custa arte rara chi giughen Maria e sos poetas cun sa P maiuscula rappresentat una funtana manna pro sa limba. Sa poesia e sa litteratura, difattis, sun benas de sas printzipales chi alimentan sa limba. Ca sas paraulas de s’artista, dae comente sun intesas dae chie las iscultat o sun bidas dae chie las legget, intran a fagher parte de su patrimoniu linguisticu de su populu. Custu sutzedit siat ca a sos artistas lis reconnoschimus s’autoridade de inventare pro nois ettottu e siat ca, grascias a cussa autoridade, nois leamus cussas paraulas e las impreamus in su faeddare fattendelas giumpare dae su limbazu poeticu de sa fantasia a sa limba bia de dogni die. Pro cussu est chi podimus narrer chi sa poesia format sa limba mentres non podimus narrer su contrariu, in cantu sa limba a sa sola non bastat a fagher sa poesia ca giughet bisonzu de sa majia de s’artista, est a narrer de s’arte de su poeta. Eppuru b’at zente chi, sende cunvinta de cumprender pius de sos atteros, istat abbisende chi pro iscriere operas litterarias si devet impreare una limba istandardizada. Sa veridade est chi sa limba poetica non si podet reduire a regulas bogadas a piliesse ca s’arte de su poeta si fundat subra a sa libbertade de inventare e de si leare tottu sas licentzias chi li servin.

Su sigundu trattu chi rendet ispeciale sa poesia de Maria istat in sa capatzidade sua de pintare cuadros non cun pinzellos e colores ma cun paraulas e metaforas. Si est beru chi sa metafora est unu de sos istrumentos printzipales de sos poetas, pro Maria custu est beru finas de pius ca b’at poesias suas inue dogni istrofa currispondet a unu cuadru ottesu peri metaforas istraordinarias. In custu libru de poesias si podet narrer chi unu de sos gustos pius mannos chi su lettore si leat est cussu de interpretare a cale categoria de sa realidade currispondat cussa tale metafora impreada dae s’Autora in custa o in cudda istrofa. Si podet finas sustenner chi nos agattamus innanti a allegorias.

Logos beros e logos simbolicos. In grecu sos logos si naran tópoi, chi est sa matessi paraula chi nde format un’attera medas pius connotta, est a narrer sa toponomastica chi, difattis, istudiat sos lumines de sos logos. Ma custa paraula, tópoi, in litteratura est impreada pro faeddare de sos puntos fundantes de unu trabagliu litterariu. E in custa regolta de Maria Sale de tópoi si nd’agattan medas. Antzis si diat poder narrere chi sa poesia suas est fundada abberu subra a una serie de logos geograficos. Ma non si trattat solu de localidades beras, ca si cumprendet chi medas de custos logos sun simbulos. De custos logos in sos cumponimentos de custa silloge si nd’agattat a fileras ca Maria si los giamat e si nde servit dogni bolta chi sentit su bisonzu de ispricare unu cuntzettu. Ma unu cuntzettu chi issa cheret narrer non cun paraulas derettas, sinò cun una o pius metaforas.

Una de custas fileras s’allorumat cun sas paraulas chelu, inchelare, isteddos e istellas, luna e sole. Paris cun custas andan custas atteras ligadas a s’isviluppu de sa die, chi est una metafora de sa vida: lughe, interinada, notte, cascias de notte, chintales. Sa notte, a pusti, s’accumpagnat cun astrau, biddia e lentore chi simbulizan sos sentidos chi marcan sas dies e sas istajones de sa vida. E in s’andare de sa vida cumbinat de attoppare addes, chesuras, fozas, frunzas chi, sigundu comente las bidimus, poden essere impidimentos o difficultades chi a tottus cumbinat de attoppare in s’andare de su tempus. Custu de su andare est un’atteru de sos tópoi ammentados dae s’Autora chi, difattis, medas boltas faeddat de passos, istigas, caminos, anderas, leadas, andalas, camineras e andamentas. No est unu andare peri caminos cuncretos, ma unu percursu chi currispondet a cussu de sa vida.

Un’attera filera est cussa giogada subra a su cuntzettu de abba e tando accò su riu, su poju, su lagu e fattu a issos su giampadolzu e s’attu de giampare chi in sas poesias de Maria torrat medas bolta. Mancari chi Maria in sa pitzinnia sua appat giampadu abberu trainos e medas boltas, custu modu de narrer in sa poesia sua si referit a sos mudamentos de sa vida, mudamentos chi amus fattu o chi semus giamados a faghere finas cun timoria.

No est de badas chi Maria figurat unu simbulu comente cussu de sa gianna chi paris a su giannile e a s’antarile currispondet a s’incomintzu e a sa cumprida de sa vida. Gai comente non est in vanu chi issa tzitet duas paraulas simbolicas meda in su faeddare de sa vida, est a narrer su lughinzu e sa candela chi est una metafora de sa vida dae cando printzipiat a cando si nd’istudat.

Un’importantzia manna giughen sos simbulos impersonados dae su semene, dae su semenare e dae sos rebuddos chi sun sas erentzias retzidas dae sos mannos nostros ma finas sos insignamentos lassados a sos minores, a fizos e nebodes. Mancari non parzat, finas sas umbras giughen custu significu ca in issas Maria bidet s’accumpagnamentu de sos mannos peri sa vida nostra e cussu chi pensamus chi amus a fagher nois ettottu a sos chi amus a lassare a pusti nostru.

Su bentu, chi dat su titulu a sa silloge, est s’atteru elementu simbolicu chi s’agattat in sa pius parte de custas poesias. In pare a sisias e frinas, issu nos accumpagnat totta sa vida battendenos e giuttendeche sentidos e sensatziones a boltas de cuntentu e a boltas de tristura e de pena.

Tottu custos simbulos naran chi sa trae chi rezet custa regolta de Maria Sale est sa vida chi cun momentos bonos e malos, cun sas erentzias e sos isettos, cun afficcos e isperas nos accumpagnat dae sa prima a s’ultima die.

Est unu lessicu istraordinariu su chi impittat custa poetessa chi, finas pro cussu, est un’artista chi si movet subra a pianos altos ca a sa padronantzia de s’arte de tessere versos aggiunghet su poderiu de sas paraulas e sa sensibilidade sua propia. Sa sensibilidade de una femina chi giughet, in su matessi tempus, un’animu sentzigliu chi si giunghet a una personalidade chi sos pensamentos e sos oriolos de persone e de mama prenettan finas cando sa cara non lu dat a bidere. E già no est de badas chi una de sas paraulas chi essin pius a pizu in totta sa regolta siat propiu pedinu, una paraula chi de sesi narat medas cosas.

Pinturas de paraulas. S’istile de Maria est un’istile chi giughet originalidade pro su fattu chi si pasat subra a unu lessicu passadu in chiliru e sedattadu chi li benit dae sa pitzinnia passada in campagna. Sos cumponimentos suos pro su pius su marcados dae s’ambiente e de custu fattu nde sun testimonzas finas sas fotografias postas dae s’Autora in su volumene. Sun immagines de baddes, buscos e pedras, est a narrer de elementos cuncretos chi an accumpagnadu a Maria pro un parte de sa vida sua. E custu si cumprendet cando agattamus passos comente cussu ue narat: “sa pedra isperiadorza mi pinnigat a setzere”.

Cantos dian poder narrere ite est sa pedra isperiadorza? Chie no at vividu in campagna no est fatzile chi resessat a cumprendere ite cheret narrere a si setzere in unu isperiadorzu o a s’affaccare a un’acceradolza o a bogare conca dae un’aldiola o isperiare dae una contra. Pro intrare in su mundu de sos massajos e de sos pastores chi passan sas dies issoro in campos, pasculos, chesuras, saltos, buscos, littos, padentes, montes, palas, nodos, baddes, canales, trempas, pentumas, burgos e accorros bisonzat chi unu connoscat bene su mundu issoro e sos lumines de sos logos ue viven.

Propiu s’ambiente ue at vividu pro paritzos annos (sos annos chi pius s’imprimin in sa mente) l’at permittidu de s’appoderare de maicantas paraulas chi medas sardos non cumprenden pius. Custu fattu diat poder fagher pensare chi sa poesia de custa autora siat ermetica. Ma si trattat de un’ermetismu pius de apparentzia chi benit dae sa raridade e finas dae s’inventu de paritzas paraulas. Ma est beru finas chi in tzertos passos, comente amus a bider, si podet faeddare de ermetismu.

S’abboju de sa tecnica e de s’arte faghen a manera chi Maria resessat a pintare cuntzettos cun figuras comente chi siat pintende cuadros. Proamus a mirare unos cuadros tintos de paraulas, comente custos de Pedidora de lughe (pagg. 162-163) chi est una de sas liricas pius bellas de sa regolta:

Non nde tenzo
peraulas chirriadas,
nè cantigos dignos de pesare
sero in laras.

Est un’autoretrattu nudu e cruu chi s’Autora faghet de issa matessi, ue si dat pius pagu valore de su chi giughet abberu; e custu fattu li faghet onore mannu, ca sos bantidos unu non si los devet dare mai de perisse.

Isconnotta l’imbaro
sa candela cun fiama sestada,
benzende a lughinzu tentu,
a m’abbojare in s’intrada
de iscampulittu ’e pamentu.

Inoghe s’Autora si pintat cun una candela in manu chi currispondet a sa vida cun sa durada sua sestada ma chi, non sende connotta, non s’ischit cantu nde l’imbarat.

Li bastan pagas paraulas a Maria pro figurare paris su corpus e s’anima (pag. 164):

ranza ’e rena chi oe | a s’anima so imprestada.

Un’attera pintura est cussa chi abberit sa poesia Cabos (pag. 134) ue s’Autora proat a medire sas capatzidades suas in s’arcu de sa vida chi l’est assignada:

Cabos de seda diligos signalan
sa lacana sestada in car’e in palas,
medendemi s’isterrida de alas.

Custa tertzina a sa sola diat cherrer unu cummentu meledadu subra a tottu sos cuntzettos chi, in tres endecasillabos ebbia, Maria resessit a narrer cun un’arte chi giompet a chimas altas abberu. In custos cuadros issa resessit finas a si pintare cun sas timorias e sas insiguresas chi calesisiat omine o femina chi arrejonat a fundu devet rujare pro poder ottennere sas rispostas chi est chirchende.

Ma de cuadros issa nde pintat guasi in dogni cumponimentu. In custu de Retrattos cuados (pag. 128) arrejonat cun su bacchiddu lassadu dae su giaju comente chi pottat indittare finas a issa su caminu derettu de faghere:

Su ’acchiddu intortigadu
chi has lassadu
forsis m’has apporrire
pro sighire
in cust’andare a tàmbulu
e a s’intzerta.

Pintende custos cuadros s’Autora si servit finas de atteras tecnicas comente sos ossimoros chi s’agattan in pius de una poesia. Leamus pro esempiu custu de Frinas lantadas (pag. 136):

Paraulas accamadas s’istan chietas
cun passu abbilandradu chentza fune.

Si cherimus andare in chirca de sas funtanas dae ue Maria leat s’ispiratzione, amus de ponner in contu chi no est solu s’ambiente ue s’est pesada a bi la frunire. In cantu a s’istile issa impittat solutziones chi agattamus in atteros autores mannos sardos e non sardos. Su cuntzettu de sas lacanas e de sa gianna, pro esempiu, s’agattat in sas duas battorinas pienas de significos de sa poesia Sa lacana de sa vida de Antoninu Mura Ena. E in custu matessi autore agattamus sas immagines de s’abba ludosa e de s’abba currente. In sa poesia Cale tempus (pag. 82) in dogni istrofa sa repitida de s’aggettivu interrogativu cale? ammentat su ritmu de sa famada cantone Balada para los poetas andaluces de hoy de Rafael Alberti. Gai comente in sa serrada de Medende passos (pag. 110: E-i su camminu est limpiu | intro su riu) paret de indenter s’insonida de sa famada serrada de Quasimodo Ed è subito sera. E finas a Garcia Lorca paret de intender in s’istrofa chi concruet Poesia (pag. 150): e musicas m’imbento | e dillirios e danzas | pro ch’in semidas noas | bolet lughente | s’anima inchieta | in chirca de ausentu.

Tottu custu bagagliu est sa base naturale, fatta de erentzias e de letturas, de sa poetica de un’autora comente a Maria. Unu riu non si format mai de sesi ca sempre b’at rizolos chi dae paritzas parte li giughen sas abbas issoro finas a lu fagher mannu e bellu comente bella si presentat non solu custa regolta ma totta sa poesia de Maria Sale.

21 de maju 2015

Commenti

  1. Il mio plauso per Mauro che ha saputo dare una lettura profonda sulla poesia di Maria Sale, grazie agli strumenti che lui possiede come filologo, ma anche come scrittore in lingua sarda.
    Angelino

    Angelino Tedde
    Maggio 30th, 2015
RSS Sottoscrivi.