Categoria : memoria e storia

“Su contu est bellu cando faghet a rier a totu e niunu restat guvaldu” de Maria Sale

images-3Caru Angelinu apo retzidu sa risposta tua e benzo subitu a ti torrare sa mia.

S’istima mia pro te benit in parte manna da-e su chi tue dimustras de essere comente omine de fide cristiana e rispettosu de onzi manera de vivere e de pensare, duncas sò cumbinta chi cumprendas s’idea mia subra sos contados e, si no la cumpaltis, la rispetes.

 No isco si tue apas connotu a babbu meu, issu naraiat chi in donzi idda narant contos e contados, in donzi gianna b’at giaos e bullitas, in donzi coro b’at penas, est sa vida.

No fit un’omine ispeciale, li piaghiat a bugliare e a si che ponner issu matessi in mesu sa buglia, ma fatende sempre manera chi niunu s’essere intesu in calchi manera guvaldu dae sos risos maccos de sos sabios.

Deo sò sa fiza pius minore ma ap’apidu sos matessi imparos de sos ateros e ti naro solu chi duas cosas nos at issinzadu e fatu intrare in su neuddu: onestade e rispetu massimamente pro chie est insegus de te.

Pagos cuntzetosu ma fint vangelo sempre presente: bonu tratare cun totu, onore a sos Santos e agiudu de Deus in donzi faina, l’apo sempr’idu sinnaresis cando giunghiat sos boes, cando ‘ettaiat su primu saccu ‘e trigu in s’orriu e cando cun mama impastaiat sa madrija ‘e su pane. No sunt bantos nè mi  nde chelzo dare, est veridade connota a totu.

Ma pro torrare a nois e a sos contos, babbu fit meda arrejonaditu e nde naraiat a isvilimentu, isco, ca mi los ammento, contos bellos e feos cun momenes e sambenados ca sun cosas beras e chimai ateros solu imbentados da-e babu pro fagher a rier, chi cherfendelos iscrier bind’at de iscialare. Onzi tantu, in familia, los ammentamus e bogamus a pizu ma sa cosa finit cue chenza l’isterrer tropu.

Gai aiat cherfidu babu, e forsi tiu Giommaria puru, e, finzas tiu Giuanne Andria  (Tebachera) tiu tou, ca ite narrer tantu bind’at sempre in donzi tempus e; duncas, si nos ponimus totu a narrer no bi restat chie iscultare.

T’ispiego mezus Angelì, su parrer meu subra custos contos est chi sunt galanos cando s’iscultant e cando sunt ischidos narrer e massimamente, cando si riet pro totu sos chi bi fentomant.

In custu tempus est bessida sa moda de iscrier meda contos e poto puru esser de accoldu, siat pro tentare de salvare sa limba e siat ca, nachi, sunt s’istoria nostra, mancari misera.

Però, a parrer meu, bi cheret s’atentzione de che los ischire girare a manera chi totu e niunu si bi connoscant o bi connoscant parentes o benvolentes siat in bene che in male e siat chi siant bios o mortos, ca donzunu at fizos  nebodes e pronibodes e donzunu de custos at sa sensibilidade sua chi meritat rispetu. “Su contu est bellu cando faghet a rier a totu e niunu restat guvaldu,” goi naraiat babu e goi la pesso deo.

No isco si tue gitas contu de iscrier una serie longa de contos subra sas fainas disfortunadas de tiu Giommaria, creo de t’aere ispiegadu comente la penso.

Si cheres tancare sa serie cun custu contu chi m’as’imbiadu e in mesu bi pones intrea sa mail mia ti lu imbio curregido e, a-i custu puntu pones derettamente su numene de tiu Giommaria, tantu est giaru, chenza fagher tantu minestrone e chenza chiscare salipa o salipone, chi ‘enit bene finzas sa rima, e los torramus a Sale che prima.

E sind’aggiuventat puru Antoni Maria (chi connosco solu de vista) ma si si narat Murza…chenza sale est abba ebbia.

 Sempre pro rispettu de totu sas bideas, si tue cheres sighire a iscrier contos , siant de chie si siat, e atzetas su cossizu meu rendelos anonimos, e deo sò pronta a t’agiuare in custas fainas …de isvagu, pruite no.

Saludos caros.
__________________

 UnknownCara Maria, so pienamente de acordu su ch’iscries subra sa poetica de sos contos. Antoni Maria pero  est est unu contadore naif e deo medas bortas iscrio su ch’issu mi contat chena fagher sos passazos chi bi cherent pro render sos contos anonimos chi fetant rier a totu e niunu restet guvaldu. Sas consideratziones tuas pero sunt giustas, difatis, no ammentendemi sos nomenes de sos frades de tiu Giommaria Sale, apo postu su nomene de babbu tou guasi a cuare su protagonista de su contu, ma aio fatu male sos contos ca mancu a lu faghere a posta Dominigu fit babbu tou e gai nos che semus imbrocados in logu malu, puru si custu fatu , grazie a s’interventu tou, nos at fatu pensare a sa poetica de sos contos chi devet esser anonima e no pessonale pruite gai su contu si girat a leada in giru chi est s’ultima cosa chi deo cherzo sia pro motivos poeticos sia pro su repetu chi si devet ad ogni omine e femina de custu mundu. Gratzie meda e como sighit su contu chi tue as curregidu cun arte e cun repetu pro tiu tou Giommaria.

Tiu Giommaria camionista e gialzu” de Anghelu de sa Niéra, de Antoni Murza, curreggidu dae Maria Sale

S’ustiju deviat esser gitu dae sas tancas de suelzu in d’unu ammassu de Furamonte dae inue sos tempiesos chi tribagliaiant s’ustiju imbiaiant sos camios issoro a lu leare pro lu tratare e fagher tapos e ateras malasortes chi  ‘endiant in continente e in biddas istranzas.

S’impresariu Birchiddesu,(fentomadu gai pruite sos mannos fint acudidos  dae sa idda de Birchidda), chi in d’ogni momentu de crisi prestaiat dinari a tiu Giommaria e bantaiat meda creditos cun isse, a s’ipissa lu cumandaiat de nde atire dae sas tancas de suelzu s’ustiju bogadu e comporadu.

Una olta Birchiddesu comporeit ustiju bogadu e cumandat a tiu Giommaria  a nde lu atire a Furamonte.Sa tanca dae inue s’omine deviat batire a bidda s’ustiju fit sa tanca de su Tuvu accurtzu a sa Travessa. Profagher intrare su camiu in sa  tanca fit netzessariu de nd’etare unu biculu de muru a sicu.
Betadu a terra su muru de lacana e fatu su passazu, ponet in motu su camiu,  e incomintzat a intrare in sa tanca inue fit ammuntonadu s’ustiju pro lu garrigare e che lu gighere a s’ammassu de Birchiddesu che fit inie cun su fizu  mannu.

Su camiu  si movet luego, ma no rispondent  sos frenos, malannu chi los assacaret, su difetu ‘e sempre est torradu a pizu e su camiu iscradiat subra su fenu e s’atapat a un’arvure de  suelzu chi lu pariat  isetende.
S’autista s’inde falat dae sa cabina e incominzat a faeddare a su camion guasi ch’esserat unu cristianu o un animale:
– Como gia ti ses frimmadu, cari feu!-
Pustis narat a su fizu :
– Lea cuss’ainu e bae a bidda a giamare su mecanicu.-
Daeboi de un’ora  arrivit su mecanicu in moto a su Tuvu e abaidadu su camiu narat :
-Non penses chi t’aconze sos frenos inoghe, mi lu deves batire in officina. Miraculos deo  non nde fato.-

Tiu Giommaria chena perder sa pascescia, abaidat su proprietariu de s’ustiju e li narat detzisu:
-Como mi devides prestare duos boes mannos pro nde tirare su camiu e  gighechelu a officina!-
Birchidesu fit abituadu a custas iscenadas e li prestat unu giuu pro che li tirare su camiu, de su restu pro a isse fit che  annangher funes a cannaos!
Ponent su giuale a sos boes e cun d’una fune leant su camiu dae sa coa e :
– Ah, sos boes, movidebos pianu pianu, ancu bos falet unu tronu!-
Sos boes si movent, ma cando fini in s’istrada bianca, cun sa girada chi faghent si segant sas funes: sos boes si frimmant e su camiu che colat torra a murru a s’arvure  de suelzu. Tiu Giommaria chi che  fit in cabina si nde falat e iscomintzat a narrer a su  camion:
– Allu chi bi ses torradu a ti pistare su murru, malaitu su peccadu!-

Pustis pianu pianu ligant torra cun funes dopias sa coa de su camiu a sos boes e custa borta su camion giompet s’istrada  e pianu pianu a s’oficina. Arrividu a s’officina, su mecanicu,  cotat sas rodas de su camiu e incominzat  s’acontzu.
Birchidesu chi aiat sighidu s’operatzione narat:
– Si cheres, ti do su carru e nde atis s’ustiju in tres bortas cun sigurantzia!-
Tiu Giommaria li ripondet:
– Ello tando pruite m’apo comporadu su camiu? Ista  tranquillu, apena mi l’acontzat  gito a s’ammassu totu s’istiju chi cheres. Pro como pagami  s’accontzu e pone in contu!-

Birchiddesu chi fit abituadu a custas bessidas, ripondet:
-Comente cheres tue,  chi gia ses omine de peraula!-

Su mundu, in sos annos trinta de su noieghentos, a Furamonte andaiat gai, e sas primas machinas a bortas andaiant a sa sola, a bortas aiant bisonzu de un ajudu de sos motores antigos.

Rier de s’ ammentu est naturale, est in su momentu chi ‘eniat pius male.
Ma tiu Giommaria fit serenu, riccu e cuntentu finzas gai.

Commenti sono sospesi.

RSS Sottoscrivi.