Categoria : lingua/limba, narrativa

Don Bobore e-i su cane di Franceschino Satta

Franceschino Satta

Don Bobore, semper bene bestìu e barbifattu, fit unu bell’omine.

 Artu, iscarrainzu ma forte e sanu.Non fit prus unu pizzinnu (haiat… una chimbantina ’e annos) , ma s’edade si la manteniat bene. Fit bachianu, riccu e meda cresiasticu. A sas dies notas fachiat sa comunione. Tottu sa bidda lu bantabat. Sas biùdas l’adoraban: naban chi fit unu tesoro.

 Una borta, in su caminu, duos zòvanos fin pro si piccare a istoccadas; che suprit issu e los piccat ambos a iscavanadas, abbirgunzindelos in mesu a canta zente b’haiat. Lampu! Don Bobore non fit solu bellu e forte, ma fit peri corazosu.

 «Omines gai bi nd’hat pacos !», nabat sa zente. No haiat bissios: non pippabat, non zoccabat a cartas. Una tassichedda ’e binu si la bibiat cando fachiat battizos, e nde fachiat medas: lu chircaban ca fit una pessone distinta, non pro su dinare o pro sos regalos. Una borta, cada tantu, li capitabat de jocare a sa murra, gai, pro cumpiacher, non pro bissiu.

 Cando podiat fachiat operas bonas. Ah, raju! Cussu l’haiat! In pacas paragulas fit un’omine comente si toccat.

 Don Bobore haiat unu bellu cane. Fidele si nabat. Unu cane mannu chi pariat unu lupu.

 “Ah , balla!, si bantabat nande fattu fattu, “Su cane meu est una prenda . Cumprendet tottu a s’arziada ’e s’ocru . Li mancat solu sa paragula.”.

 Una die , in nd’unu cojubiu, prima ’e secare sa torta, l’invitan a faveddare, a dare sos augurios a sos isposos nobos, ca issu, don Bobore, fit una pessone ischìa. Ah, no istat in contos. Si pesat rizzu, si dat un’ acconzadedda a sa grobbatta, iscudet una craschiadedda e cominzat: “Pizzinnos, trattaebos bene, ca sa bida est una furriada ’e manu. E trattae bene peri sos animales, e-i sos canes prus e prus, ca issos sun sos beros amicos fideles de s’omine. Una roba ’e furca, unu zertu Milianu, chi nde li connoschiat sas trassas, li narat:

 “Don Bobò, su cane chi hat bostè, aite non l’imbiat a Casteddu?”.

 “Proite? Pro si che bocare sos ocros?”.

 “No,no, it’est nande?! In Casteddu b’hat un’iscola inube sos canes imparan a faveddare.”

 “E bae! Favilarju! Non bi credo!”.

 “Eppuru est gai- sichit Milianu – Bostè ischit chi dego favulas non nde naro, e ischit c’hapo semper fattu su dovere meu. Commo, si bi cheret creder, bi credat, si nono facat su chi cheret.”.

 E si candat. Sa notte , don Bobore, non resessit a tancar’ocru.

 “Chi bi siat? Chi non bi siat cuss’iscola?, si pessabat. “E si b’est abberu? Dego bi provo…”.

 S’incras manzanu chircat a Milianu e, a pustis de tantu, l’accatat e li narat: “Si est beru su ch’has nau, custu sero andas a Casteddu chin su cane. Hapo a bier su chi faches. Ti do tottu su dinare chi ti serbit. Abbarra tranchillu. Chentu iscudos a ti la fachen?”

 “Eh!, bostè puru!, rispondet Milianu, “Bastan chimbanta!”.

 “No no!Chentu! Andan bene chentu. Grassias a Deus su dinare non mi mancat”.

 Su sero, chin sa buzzacca prena ’e iscudos, Milianu piccat su cane e partit. Arribau a Casteddu si bendet s’animale pro pacos soddos ( ca nd’haiat dolu a l’ucchidere), si la passizat, si chenat e si che corcat. S’incras manzanu est torra in bidda. Don Bobore l’est isettande in s’istassione, pessamentosu. Milianu s’accurziat :

 “Don Bobò, su cane l’han porrogau a sa moda issoro: hat rispostu a tottu sas dimandas e l’han peri postu in su primu bancu. M’han nau chi est meda abbistu e dego los hapo crèttios.”.

 “Ah, cantu mi fachet piachere!”

 “Si bostè bi fit istau ,haiat bidu sa festa che l’han fattu sos atteros canes. Ite li naro : una cosa ’e non creder”.

 Don Bobore s’abbrazzat a Milianu, si lu basat chin sos ocros iffustos de làcrimas, nandeli : “Chi Deus ti lu pachet, frade caru”.

 A pustis de unu mese, Milianu, ispesau ’e tottu, partit a Casteddu. Si l’ispassiat e torrat derettu a bidda.

 “Don Bobò…”, li nat appenas ghirau, “Fidele est cuminzande a cantare bellas cantoneddas: est una meraviza! Si l’ intendet, li fachet piachere. Su direttore m’hat nau a torrare a che lu picare fra una chida.”.

 Don Bobore fit in su mundu ’e sos sonnios L i pariat de haer accattau sa bera felizidade. Da-e sa cuntentesa non resessiat prus a facher nudda. Contabat sas oras . Sos minutos. Appustis de tantu suffrire, arribat sa die fadada. Milianu partit e, s’incras manzanu, est torra in bidda . Falat da-e su trenu, caminat abbellu abbellu, chin sos coddos falaos comente una pessone sorta da-e su dolore, e si firmat in dainnantis de don Bobore, chi fit inibe, isettande.

 “It’has?! E-i su cane?, li pedit derettu don Bobore, biendelu gai pistichinzosu.

 “Su cane…”,rispondet Milianu time-time, chin sa boche ’e su prantu, “su cane…l’hapo mortu!”.

 “Comente?! Has mortu su cane? Dialu sa porporella chi t’hat fattu! Bruttu fizu ’e bona mama!”.

 L’agganzat chin ambas manos a su collette ’e sa zanchetta e sichit: “Bruttu runzosu chi non ses atteru! Custa mi la pacas, miserabile!”. Milianu l’iscudet un’iscuzzinada ’e coddos, pro si liberare da-e s’istrinta chi lu fit affocande, e zubilat:

 “Bostè , però, no ischit ite m’hat nau!!”.

 “E ite t’hat nau?! Su Credo cantau chi ti nian! Risponde, cane ’e isterju! Ite t’hat nau?!”.

 “Appenas m’hat bidu m’hat muttìu a una banda e…”

 “Rispettosu, bidu has?”.

 “Rispettosu èja, però mi lasset narrer! M’hat muttìu a una banda e, a s’iscusiu m’hat nau : – Su mere galu si l’intendet chin sa teracca?”.

 “Su dialu sa sorte chi l’hat fattu!! Istrippile ’e Zudas! Has fattu bene a l’ucchidere. Ruffianos in dommo non nde cherjo!”.

 E gai, don Bobore, si piccat a Milianu a sa brazzette, li dat un’attera junta ’e iscudos e li nat:

 “Mi raccumando, non ti nde boches chin nemmos!”.

http://www.luigiladu.it/contos/

Commenti sono sospesi.

RSS Sottoscrivi.